Europa eist dat Spanje honderdduizenden werknemers vast contract geeft

Europese justitie acht aanpak misbruik rond tijdelijke contracten noodzakelijk

door Else BeekmanElse Beekman
huisuitzettingen en krakers

Spanje heeft teveel werknemers herhaaldelijk op tijdelijke basis aangenomen. Dat misbruik leidt ertoe dat honderdduizenden werknemers zich jarenlang in een onzekere en dus kwetsbare arbeidssituatie bevinden.  Het Hof van Justitie van de Europese Unie wil dat het land honderdduizenden werknemers een vast contract geeft. 

Dat heeft het HvJ EU op donderdag 22 februari bepaald. Daartoe moet het land zijn wetgeving aanpassen. Als Spanje niet volgens Europese normen bestraft wil worden, dient het al die tijdelijke contracten om te zetten in vaste contracten. Dit geldt zelfs als een dergelijke omzetting in strijd zou zijn met bepaalde artikelen van de Spaanse Grondwet, zoals geïnterpreteerd door het Hooggerechtshof.

Achtergrond van de uitspraak

Deze uitspraak van Justitie volgt op een verzoek van het Hooggerechtshof van Madrid. Daarin werd om interpretatie gevraagd van het Kaderakkoord over werk van bepaalde duur. Dat Kaderakkoord is opgenomen in de bijlage van Richtlijn 1999/70. Een zaak van drie werknemers van verschillende publieke organisaties in de regio Madrid vormde hiertoe de aanleiding.

Deze werknemers hadden vele jaren opeenvolgende tijdelijke contracten. In twee gevallen al sinds 1994 en in het derde geval sinds 1998. Het Hooggerechtshof vroeg zich af hoe effectief het kaderakkoord uiteindelijk is om misbruik van tijdelijke contracten of arbeidsrelaties in de publieke sector te voorkomen.

Spaanse wetgeving onder de loep

Het Europese Hof van Justitie (HvJ EU) legt uit dat als een overheidsdienst niet op tijd een procedure start om een definitieve werknemer aan te stellen voor een positie die tijdelijk is ingevuld, het tijdelijke contract van die werknemer automatisch verlengd moet worden. Het Hof zegt ook dat je niet kunt zeggen dat er geen sprake is van opeenvolgende tijdelijke contracten alleen omdat een werknemer doorlopend aan de overheidsdienst is verbonden met één tijdelijk contract dat blijft doorlopen omdat er geen selectieprocedure is gestart. Dit zou tegen de bedoeling en effectiviteit van de Europese afspraken ingaan.

Conclusie van de Europese Justitie

De uitspraak van de Europese Justitie betreurt dat deze situatie in Spanje “het mogelijk maakt werknemers voor jaren precair te werk te stellen” (de zogenaamde interims). Ook betreurt het “het misbruik van dergelijke relaties door werkgevers om permanente en stabiele personeelsbehoeften te vervullen”. De Spaanse wetgeving garandeert dus niet dat er zodra nodig echt selectieprocedures worden uitgeschreven. Ook worden de termijnen die zijn vastgesteld in de regelgeving niet gerespecteerd. Daarom concludeert het HvJ dat de Spaanse wetgeving niet voldoet aan de regels aangenomen volgens het Europese kaderakkoord.

Kwetsbare arbeidssituaties

Opeenvolging van tijdelijke contracten leidt tot kwetsbare arbeidssituaties. Werknemers blijven hierdoor in onzekerheid over hun baanzekerheid en toekomst. Ze missen vaak de voordelen en bescherming die bij een vast contract horen. Denk aan ziekteverlof, pensioenopbouw en ontslagbescherming. Ook kunnen ze op basis van tijdelijke contracten geen hypotheek aanvrangen. Dit alles kan leiden tot financiële instabiliteit en beperkte carrièremogelijkheden. Daardoor werknemers minder in staat zijn om te plannen voor de lange termijn of te investeren in hun professionele ontwikkeling.

Lees ook: Historisch akkoord om aantal tijdelijke contracten in Spanje terug te dringen