Judith Goeree
Spanje behoort tot de Europese landen met de hoogste belastingdruk op eigendom. Volgens het nieuwste rapport van de Tax Foundation, een internationale denktank gespecialiseerd in belastingbeleid, staat Spanje op de tweede plaats binnen de EU als het gaat om belastingen op bezit. Alleen in Italië zijn de belastingen op eigendom hoger. Ondanks de hoge belastingdruk, blijft de daadwerkelijke belastingopbrengst relatief laag, wat wijst op inefficiëntie binnen het systeem.
Hoge belastingdruk, lage opbrengst
Spanje behoort tot de landen met de hoogste belastingdruk op eigendom – waaronder onroerendgoedbelasting, vermogensbelasting en erfbelasting – in Europa. Tegelijkertijd wordt de effectiviteit van deze belastingen als laag beoordeeld. Volgens de ranglijst van de Tax Foundation scoort Spanje slechts 39 op 100 op het gebied van efficiëntie en belastingopbrengst uit eigendom, wat als ruim onvoldoende wordt beschouwd. Estland (100) scoort in deze ranglijst als beste, voor Malta (88) en Cyprus (82,5). Alleen Noorwegen, Zwitserland en Spanje hanteren nog steeds een belasting op nettovermogen. Spanje is het enige land in de eurozone dat dit doet.
Vermogensbelasting: een omstreden heffing
In tegenstelling tot landen als Frankrijk, België en Nederland, die slechts bepaalde activa belasten, heft Spanje een progressieve vermogensbelasting op het totale nettovermogen van individuen. De tarieven variëren per autonome regio, van 0,16 procent in Navarra tot een maximum van 3,5 procent voor vermogens boven de 700.000 euro volgens de nationale wetgeving. In 2022 voerde de Spaanse regering bovendien de zogeheten ‘solidariteitsbelasting op vermogen’ in, met tarieven tussen 1,7 procent en 3,5 procent voor vermogens boven de 3 miljoen euro.
Inefficiënt en gemakkelijk te ontwijken
Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) zijn vermogensbelastingen zoals in Spanje moeilijk te beheren en leveren ze relatief weinig op. In 2023 genereerde de vermogensbelasting via de autonome regio’s 1,9 miljard euro, terwijl de nieuwe ‘solidariteitsbelasting’ slechts 38 miljoen euro opbracht – een daling van 95 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. De oorzaak hiervan is dat regio’s zoals Madrid, Galicië en Andalusië hun eigen vermogensbelasting opnieuw in het leven riepen, waardoor de opbrengsten niet naar de centrale overheid gingen, maar naar de regionale belastingdiensten.
Bovendien kunnen vermogende particulieren en bedrijven hun activa relatief eenvoudig verplaatsen naar belastingvriendelijke regio’s of landen. Hierdoor genereren vermogensbelastingen in de praktijk vaak lagere inkomsten dan verwacht.
Lange lijst van vastgoedbelastingen
Spanje kent een breed scala aan belastingen op vastgoed, waardoor woningeigenaren en investeerders meerdere keren worden belast op hetzelfde bezit. Naast de vermogensbelasting worden woningen onder andere belast via:
- IBI (onroerendgoedbelasting)
- Plusvalía municipal (meerwaardebelasting bij verkoop)
- Overdrachtsbelasting bij aankoop
- Inkomstenbelasting op tweede woningen (op huuropbrengsten of fictief huurinkomen)
- Erf- en schenkbelasting
- Belasting op huurinkomsten voor niet-ingezetenen
Hierdoor wordt de totale belastingdruk op vastgoed in Spanje als een van de hoogste van de 38 lidstaten binnen de OESO beschouwd.
Buitenlandse eigenaren ook getroffen
Buitenlandse eigenaren van onroerend goed in Spanje ondervinden extra fiscale uitdagingen. Volgens een recent rapport worden buitenlandse belastingplichtigen vaak geconfronteerd met onduidelijke of wisselende interpretaties van de Spaanse belastingregels. Dit leidt tot onzekerheid en verhoogde belastingdruk, met name voor niet-ingezetenen die vastgoed verhuren of verkopen. Internationaal opererende advocatenkantoren hebben Spanje zelfs beschuldigd van misleiding, omdat bepaalde fiscale regels niet consistent worden toegepast, wat buitenlandse investeerders kan benadelen.
Moet Spanje zijn belastingbeleid herzien?
Veel economen pleiten voor een herziening of zelfs afschaffing van de vermogensbelasting. Cristina Enache, econoom bij de Tax Foundation, stelt dat dit een van de schadelijkste belastingen is voor economische groei en dat landen er beter aan doen deze af te schaffen in plaats van te hervormen of te verhogen.
Daarnaast toont de dalende opbrengst van de ‘solidariteitsbelasting’ aan dat hoge belastingen op bezit vaak niet het gewenste effect hebben. Veel investeerders en vermogende particulieren zoeken naar manieren om hun belastingverplichtingen te minimaliseren, wat leidt tot lagere inkomsten voor de overheid en een verstoring van de markt.
Belastingen op eigendom in Spanje blijkt makkelijk te ontwijken
Spanje blijft een van de landen met de hoogste belastingdruk op eigendom binnen de EU. De effectiviteit van deze belastingen is echter laag. Terwijl vermogensbelastingen worden gepresenteerd als een manier om de rijken te laten bijdragen, blijkt in de praktijk dat ze vaak gemakkelijk te ontwijken zijn. Daardoor genereren deze maatregelen weinig extra belastinginkomsten. Hierdoor rijst de vraag of Spanje er verstandig aan doet om zijn belastingstructuur te herzien en een efficiënter en concurrerender systeem te implementeren.
Lees ook: Sánchez kondigt belastingvrijstelling voor huiseigenaren aan