Else Beekman
De Balearen staan opnieuw op een keerpunt in hun aanpak van massatoerisme. De regionale regering heeft een reeks maatregelen voorgesteld om de groeiende druk op de eilanden te beheersen. Strengere regels voor vakantieverhuur, een hogere toeristentaks en een nieuw belastingvoorstel voor voertuigen van buiten de eilanden moeten bijdragen aan een duurzamer toerismebeleid.
Een van de meest ingrijpende maatregelen is het verbod op nieuwe toeristische accommodaties in appartementencomplexen. Dit moet de druk op de woningmarkt verminderen en de wildgroei van illegale vakantieverhuur tegengaan. Tegelijkertijd worden de sancties voor illegale verhuur fors verhoogd, met boetes die kunnen oplopen tot 500.000 euro. Daarnaast worden boekingsplatformen verplicht om alleen accommodaties met een geregistreerd nummer aan te bieden. Zo wil men de naleving van de regelgeving garanderen.
Forse stijging toeristentaks
De regioregering wil de Impuesto de Turismo Sostenible (ITS), de toeristenbelasting, aanpassen om het toerisme beter te spreiden over het jaar. Het idee is deze belasting in de wintermaanden januari en februari volledig af te schaffen. Vervolgens gaat deze in het hoogseizoen (juni, juli en augustus) juist fors omhoog. De tarieven stijgen afhankelijk van de accommodatiecategorie met 66% tot 200%. Ook cruiseschepen die aanmeren op de eilanden gaan meer betalen, met een verhoging van 2 naar 6 euro per nacht per passagier.
Daarnaast komt er een compensatieregeling voor inwoners van de Balearen: zij kunnen tot 250 euro per jaar terugkrijgen via hun belastingaangifte als ze op de eilanden in een geregistreerde accommodatie verblijven.
Nieuw belastingplan voor voertuigen
Een andere opvallende maatregel is een nieuwe belasting op voertuigen van bezoekers. Dit geldt voor zowel huurauto’s als privévoertuigen die tijdelijk op de eilanden verblijven. De hoogte van de belasting varieert van 30 tot 80 euro, afhankelijk van de uitstoot en de verblijfsduur. De opbrengsten hiervan investeert de overheid in het openbaar vervoer op de eilanden. Dit plan is nog in een pril stadium en zal alleen worden ingevoerd als er voldoende draagvlak is bij economische en maatschappelijke partijen.
Beperking van het toerismeaanbod
Naast de strengere regulering van vakantieverhuur en de hogere belastingen werkt de regering aan een verdere inperking van het aantal toeristische accommodaties. Er worden strengere kwaliteitsnormen opgelegd aan bestaande accommodaties. Bovendien komt er een verplichte registratie van het maximaal aantal bedden. Daarnaast worden accommodaties die hun vergunning inleveren tijdelijk opgeslagen in een tijdelijke registratie, om te voorkomen dat deze plekken direct weer worden opgekocht door andere aanbieders.
Maatregelen moeten nog worden goedgekeurd door parlement
De regionale regering is dus naarstig op zoek naar een beter evenwicht tussen economische belangen en de leefbaarheid van de eilanden. Vooral in de zomermaanden worstelen de Balearen met overvolle stranden, files en een tekort aan betaalbare woningen voor de lokale bevolking. Toch blijft de uitdaging groot: veel maatregelen moeten nog worden goedgekeurd door het regionale parlement, waar de regering geen absolute meerderheid heeft. De komende maanden zijn daarom cruciaal om te zien of deze plannen werkelijk beleid worden of dat er nog stevige onderhandelingen volgen.
Verdeelde reacties
De meningen over deze, volgens de regionale overheid noodzakelijke nieuwe maatregelen, zijn in de toeristische sector verdeeld. Waar veel inwoners en milieuorganisaties de beperkingen en strengere regulering toejuichen, zien de hotelondernemers het anders. Zij benadrukken dat het toerisme de motor is van de eilandelijke economie en vrezen dat de strengere regelgeving schadelijk kan zijn voor imago, werkgelegenheid en inkomsten. Volgens hen is er nog voldoende ruimte voor groei,mits goed verspreid, en zijn de problemen vooral het gevolg van een gebrek aan infrastructuur en stadsplanning, niet van een overschot aan toeristen.
De Federació Empresarial Hotelera de Mallorca (FEHM) waarschuwt in Diario de Mallorca: “We kunnen het toerisme niet demoniseren. Het is onze belangrijkste economische motor en wat we nodig hebben is beter beheer, niet beperkingen die bezoekers afschrikken”.
Daartegenover staat de steun van milieuorganisaties. Een woordvoerder van de milieuorganisatie GOB Balears verklaart in Última Hora: “Eindelijk worden er echte maatregelen genomen om de toeristische overbelasting te stoppen. Dit is pas het begin, maar het is een stap in de goede richting.”
Ook de huurautosector uit kritiek op de nieuwe belasting op voertuigen. In El País stelt een vertegenwoordiger: “Deze belasting zet ons op achterstand ten opzichte van andere toeristische bestemmingen en zal ervoor zorgen dat veel bezoekers hun reis heroverwegen.”
Ondertussen bekritiseert oppositiepartij PSOE de maatregelen als ontoereikend. In El Mundo stelt een woordvoerder: “Zonder investeringen in openbaar vervoer en betaalbare woningen zijn deze maatregelen slechts politieke cosmetica.”
De komende maanden zal blijken of de Balearen de aangekondigde hervormingen kunnen doorvoeren, of dat de tegenstand vanuit de sector roet in het eten gooit.