Judith Goeree
Barcelona neemt stevige maatregelen tegen massatoerisme om de stad leefbaar te houden. De Catalaanse hoofdstad wil af van het imago van toeristische trekpleister waar alles moet wijken voor bezoekers. Jaarlijks ontvangt Barcelona miljoenen toeristen, maar volgens het stadsbestuur gaat dat steeds meer ten koste van de leefbaarheid voor inwoners. In plaats van nóg meer toeristen te trekken, kiest de stad nu voor begrenzing en duurzaamheid.
Nieuw toeristenrecord in zicht
In 2024 bezochten ruim 17 miljoen toeristen Barcelona – net zoveel als in recordjaar 2019. Voor 2025 wordt een nieuwe piek verwacht. Toch is groei volgens burgemeester Jaume Collboni niet een doel op zich. Hij benadrukt dat Barcelona haar focus verandert van groei en promotie van toerisme naar duurzaamheid en regulering. “De stad mikt op kwaliteitstoerisme”, zegt hij. “Toeristen blijven welkom, maar Barcelona moet ook aantrekkelijk blijven voor mensen die er willen komen werken en mensen die er al wonen.”
Toenemende onvrede onder inwoners
Barcelona kampt al jaren met protesten tegen de eindeloze toeristenstroom, net als andere populaire bestemmingen zoals Málaga en de Balearen. Veel inwoners klagen over drukte, vervuiling en torenhoge woningprijzen. De oorzaak ligt volgens velen bij de explosieve groei van toeristische verhuur.
Tijdens een recent protest werd een toeristenbus tegengehouden, beklad met waterpistolen en proteststickers. “Toeristen, ga naar huis”, viel er op de ramen te lezen. De actie was ludiek, maar de boodschap serieus – en kennelijk niet aan dovemans oren gericht. De gemeente zet duidelijk in op een nieuwe koers.
Eerste Commissaris voor duurzaam toerisme
Barcelona stelt als eerste stad in Spanje een Commissaris voor duurzaam toerisme aan. Die rol is weggelegd voor José Antonio Donaire, een Catalaanse toerisme-expert met ervaring in beleidsadvies. Hij krijgt de taak om het toerisme te hervormen, zonder de economische voordelen ervan overboord te gooien.
Ondanks de recent goedgekeurde uitbreiding luchthaven El Prat, wil Barcelona een nieuwe weg inslaan als het gaat om toerisme. De stad lijkt aan haar eigen succes ten onder te gaan. In El País stelt Donaire daarom dat de toeristische sector duurzamer moet worden. Toeristen hoeven niet te verdwijnen, maar er is een nieuwe evenwicht nodig en de opbrengsten uit de sector moeten slimmer en eerlijker verdeeld worden. Hij pleit voor “chirurgische maatregelen”: geen generieke verboden, maar gerichte ingrepen op plekken waar de overlast het grootst is.
Vergunningen toeristenverhuur verdwijnen
Een van de meest opvallende maatregelen is het plan om vanaf eind 2028 alle vergunningen voor toeristische appartementen in te trekken. Meer dan 10.000 woningen – veelal verhuurd via platforms als Airbnb – zouden daarmee verdwijnen van de toeristische markt.
De maatregel moet de woningnood verlichten. “Het is het grootste probleem waar Barcelona mee te maken heeft”, aldus Collboni. Ook de Spaanse minister van Wonen, Isabel Rodríguez, steunt het besluit: “We moeten alles doen om wonen betaalbaar te houden.”
Volgens burgemeester Jaume Collboni moet toerisme de stad ten goede komen – niet andersom. Barcelona wil geen speelbal zijn van de toeristenindustrie, maar zelf de regie voeren over hoe bezoekers passen in het stedelijk leven. Hij laat weten dat ook andere steden interesse tonen in het verbod op toeristische verhuur, en dat hij al benaderd is door collega-bestuurders die soortgelijke maatregelen overwegen.
Minder cruiseschepen in de haven
Vanaf 2027 moet het aantal cruiseterminals in Barcelona omlaag, van zeven naar vijf. Daarmee wil de stad het aantal cruises en passagiers terugdringen. De druk op het stadscentrum en de vervuiling door cruiseschepen moeten zo worden beperkt.
Geen promotie meer voor toerisme
Barcelona stopt ook met het actief promoten van zichzelf als toeristische bestemming. Nieuwe campagnes om toeristen te trekken komen er voorlopig niet meer. In plaats daarvan richt de stad zich op regulering en gedragsverandering. Toeristen blijven van harte welkom, maar de stad moet ook leefbaar blijven voor de mensen die er wonen en voor nieuwe talenten die de stad komen verrijken.
Meer belasting, eerlijker verdeeld
De toeristenbelasting gaat omhoog. Met de opbrengst wil de stad publieke voorzieningen verbeteren, bijvoorbeeld door scholen van airconditioning te voorzien. Zo wil Barcelona de lasten van het toerisme beter verdelen over de samenleving – en zorgen dat bewoners er ook daadwerkelijk van profiteren.
Strijd tegen illegale verhuur
Tegelijkertijd treedt Barcelona strenger op tegen illegale verhuur via platforms. Airbnb en soortgelijke aanbieders worden verplicht om honderden advertenties zonder vergunning offline te halen. Wie dat niet doet, riskeert boetes of juridische stappen. De maatregel moet oneerlijke concurrentie tegengaan en woonwijken beschermen.
Een andere koers
De koerswijziging in het toerismebeleid komt voort uit onderhandelingen met de Catalaanse partij ERC, die nodig waren om de gemeentelijke begroting rond te krijgen. Maar ze passen ook in een bredere Europese trend. Steeds meer steden – van Amsterdam tot Venetië – bereiken hun grens als het gaat om bezoekersaantallen.
Barcelona kiest nu nadrukkelijk de kant van haar inwoners. Minder overlast, minder druk op de woningmarkt, en een leefbare stad voor iedereen. Of dat op de lange termijn werkt – en of toeristen blijven komen onder strengere voorwaarden – zal de toekomst uitwijzen. Maar één ding is zeker: de stad geeft een duidelijk signaal af.
Bronnen: El País
Airbnb onder druk: Spanje haalt 65.000 illegale toeristenverblijven offline