De Puerta del Sol ligt niet alleen in het hart van Madrid, maar is het nulpunt van heel Spanje: vanaf hier begint de kilometertelling naar alle andere plaatsen in het land. Iedereen kent ook de klok van het Casa de Correos, waar op oudejaarsavond het aftellen tot het nieuwe jaar plaatsvindt en de traditionele 12 druiven worden gegeten bij de 12 laatste klokslagen. Ook de 4 meter hoge Beer en aardbeienboom, het symbool van de Spaanse hoofdstad, is te vinden op de Puerta del Sol.
De aanleg van het huidige station van de cercanías (forensentrein), in de volksmond ‘la ballena’ genoemd, kostte in 2009 zo’n 570 miljoen euro. Daarvoor in de plaats komt nu een nieuw station, waarmee de Puerta del Sol volgens burgemeester Jose Luís Martínez-Almeida een stuk ruimtelijker wordt.
Het uiteindelijke ontwerp van het plein wordt in februari definitief goedgekeurd, waarna de werkzaamheden nog in het eerste kwartaal van dit jaar van start gaan. Hier is een langdurige procedure aan voorafgegaan omdat veel verschillende partijen goedkeuring moesten geven. Dat waren onder andere het bestuur dat verantwoordelijk is voor Milieu, voor Mobiliteit en Veiligheid, spoorwegbeheerder Adif, Metro de Madrid en niet in de laatste plaats de Algemene Directie voor Erfgoed van de Regio Madrid, omdat de Puerta del Sol officieel beschermd wordt als Bien de Interés Cultural (BIC).
100% voetgangerszone
Begin 2020 maakte de burgemeester van Madrid bekend dat de Puerta del Sol een belangrijke transformatie zou ondergaan, waarbij al het verkeer van het plein wordt geweerd en er alleen nog ruimte is voor voetgangers. Het gaat om een ontwerp van José Ignacio Linazarsoro en Ricardo Sánchez dat al in 2014 als winnaar uit de bus bij een aanbesteding van de Gemeente Madrid en het Officiële College van Architecten van Madrid (COAM).
“Het plein heeft nu een chaotische inrichting omdat sinds de jaren ’80 steeds kleine aanpassingen zijn gedaan, zonder een vooropgezet integraal plan. Er zijn nu te veel van elkaar verschillende elementen, variërend van kiosken tot metro-ingangen” lieten Linazasoro en Sánchez onlangs in een speciale bijlage in El País weten.
Glazen treinstation
Volgens het nieuwe ontwerp wordt treinstation ‘La Ballena’ vervangen door een veel transparanter bouwwerk dat niet zoals de voorganger het zicht over het hele plein blokkeert. Er komt een ovale, geheel doorzichtige glazen constructie die nergens het zicht op het plein ontneemt. De ronde vormen zijn afgestemd op de ronde lijnen van de gevels op het plein. Alleen een centrale as met drie steunpunten is niet van glas, maar van staal gemaakt. Een dubbele ingang komt aan de zuidoostkant te liggen, met een dubbele uitgang in zuidwestelijke richting.