Else Beekman
Ondanks een vernietigend oordeel van de rechter blijft de Valenciaanse regering onder leiding van Carlos Mazón volhouden dat er tijdens de DANA-ramp van 29 oktober sprake was van een ‘apagón informativo’, een informatieblack-out.
De woordvoerster van het Consell, Susana Camarero, herhaalde deze claim tijdens een persconferentie, terwijl de onderzoeksrechter juist expliciet heeft vastgesteld dat er geen gebrek aan informatie was.
De rechter: ‘Er was informatie genoeg, er werd niet gehandeld’
De onderzoeksrechter in Catarroja, Nuria Ruiz Tobarra, heeft vastgesteld dat er geen sprake was van een gebrek aan informatie. Integendeel, in haar rapport benadrukt ze dat er voldoende gegevens beschikbaar waren via verschillende officiële instanties, waaronder het Spaanse weeragentschap Aemet en de de hydrografische confederatie van Júcar (CHJ). De echte oorzaak van de tragische gevolgen van de DANA, waarbij 228 mensen omkwamen, ligt volgens haar in het feit dat deze informatie werd genegeerd of verkeerd werd geïnterpreteerd.
Tobarra’s conclusie is hard: de verantwoordelijken wisten wat er gaande was, maar namen geen adequate maatregelen. De rechter acht dit een vorm van strafrechtelijke nalatigheid; “de voorspelde zware regenval leidde tot overstromingen en sterfgevallen, terwijl de regionale overheid inactief bleef”. Daarom heeft Tobarra voormalig minister van Binnenlandse Zaken Salomé Pradas en de staatssecretaris van Noodsituaties Emilio Argüeso opgeroepen als verdachten. Mazón zelf krijgt de mogelijkheid om vrijwillig een verklaring af te leggen, maar heeft dit aanbod afgewezen.
Camarero houdt vast aan ‘fout bij de centrale overheid’
Ondanks de juridische tegenwind blijft de Valenciaanse regering haar verhaal herhalen. Camarero stelde dat de CHJ tweeënhalf uur lang geen informatie zou hebben verstrekt en dat Aemet fouten maakte in de weersvoorspellingen. Dit zou de regering van Mazón belemmerd hebben in het tijdig waarschuwen van de bevolking.
Daarnaast beschuldigt Camarero de Spaanse centrale overheid ervan te hebben gefaald in de voorbereiding op extreme weersomstandigheden. Ze wijst op een gebrek aan structurele aanpassingen aan waterstromen en een gebrekkig waarschuwingssysteem in de rivierbeddingen. Volgens haar kwam de Spaanse overheid pas na de tragedie in actie. Het landsbestuur deed dat onder meer door een vroegtijdig waarschuwingssysteem in het Barranco del Poyo pas weken later aan te besteden.
Politieke storm rond Mazón
De harde conclusies van de rechter zetten Mazón politiek onder druk. Oppositiepartijen eisen opheldering en politieke verantwoordelijkheid, vergelijkbaar met hoe Mazón zelf in 2022 harde kritiek uitte op de toenmalige president Ximo Puig na het Bejís-treinincident. Puig trad destijds niet af en nu gebruikt Mazón dat als argument om ook zelf aan te blijven. Toch blijft de druk toenemen.
Massale demonstraties eisen Mazóns aftreden
De maatschappelijke onvrede heeft al tot vijf massale demonstraties in Valencia geleid. Daarin eisten tienduizenden inwoners het aftreden van Mazón vanwege zijn omgang met de DANA-ramp. De laatste was op 1 maart en trok naar schatting 30.000 deelnemers, waaronder nabestaanden van de slachtoffers. De demonstranten beschuldigen Mazón van incompetentie en nalatigheid. Ze benadrukken keer op keer dat tijdige waarschuwingen levens hadden kunnen redden.
Het juridische onderzoek is nog in volle gang, maar de politieke tol is nu al merkbaar. De Valenciaanse regering blijft zich verdedigen, terwijl de rechter hun argumentatie keer op keer onderuithaalt. De vraag is hoe lang Mazón en zijn team dit vol kunnen houden voordat er politieke gevolgen volgen.
Partido Popular blijft Mazón steunen
Ondanks dat Mazóns leiderschap en crisismanagement hevig worden bekritiseerd en de massale protesten zijn aftreden eisen, blijft zijn partij, de Partido Popular, Mazón steuen. Politiek analisten zien een complexe interne dynamiek bij de partij als oorzaak. Hoewel partijleider Alberto Núñez Feijóo officieel zijn steun aan Mazón heeft uitgesproken, zijn er signalen van onvrede. Journalist Fernando Garea meldde in CadenaSER dat Feijóo “er genoeg van heeft” en Mazón als een “politieke dode” beschouwt. Toch heeft Feijóo nog niet openlijk om zijn ontslag gevraagd, mogelijk om de partij niet verder te destabiliseren.
De PP bevindt zich in een delicate positie. Het openlijk afvallen van een regionale leider kan worden gezien als een teken van interne verdeeldheid. Dat schaadt mogelijk het nationale imago van de partij. Door Mazón te blijven steunen, probeert de partij volgens El País wellicht een verenigd front te tonen en verdere reputatieschade te beperken. Bovendien kan het ontslag van Mazón leiden tot politieke instabiliteit in de regio. Dit zou de PP in een nadelige positie kunnen brengen bij toekomstige verkiezingen.