Else Beekman
Na bijna vijf jaar strijden heeft een Spaanse oma uit de provincie Alicante eindelijk erkenning en een vorm van gerechtigheid gekregen voor de dood van haar kleinzoon als gevolg van een medische fout. De kleinzoon van Marta Gonzálvez, van wie zij ook de wettelijke voogd was, overleed op 28 oktober 2020 aan de gevolgen van een verwaarloosde blindedarmontsteking.
De achtjarige Aitor woonde samen met zijn familie in Petrer, een kleine gemeente in de regio Valencia, en overleed midden in de tweede coronagolf. Zijn dood kwam hard aan in de hechte gemeenschap. Na een lange juridische strijd viel gisteren het vonnis: de rechtbank stelde de familie in het gelijk.
Vijf keer medische hulp in vier dagen
Wanneer Aitor op zaterdag 24 oktober 2020 klaagt over hevige buikpijn, brengt zijn oma hem al snel naar de huisartsenpost in Petrer. De dienstdoende kinderarts constateert echter geen alarmerende signalen en stuurt hem naar huis. Een dag later verergeren de klachten. Aitor begint nu ook onophoudelijk te braken, waarop de familie opnieuw hulp zoekt. Dit keer wordt het jongetje doorverwezen naar de spoedeisende hulp van het nabijgelegen universitair ziekenhuis in Elda. Maar ook daar wordt hij, na een kort onderzoek, weer naar huis gestuurd. In de dagen die volgen herhaalt dit patroon zich: in een tijdsbestek van vier dagen zoekt de familie van Aitor tot vijf keer toe medische hulp.
Uit het medisch dossier, dat achteraf wordt ingezien, blijkt dat symptomen als lusteloosheid, hevige buikpijn en het onvermogen om zelfs maar een zoutoplossing binnen te houden, wél genoteerd zijn. Toch wordt er telkens afgezien van vervolgonderzoek. Bij geen van de bezoeken worden standaardonderzoeken zoals bloedafname of een echo uitgevoerd. Zelfs vitale functies worden niet gecontroleerd. Aitor krijgt enkel de milde pijnstiller Buscopan voorgeschreven, een middel dat in Spanje normaliter niet aan kinderen wordt voorgeschreven.
Hulp mag uiteindelijk niet meer baten. In de vroege ochtend van woensdag 28 oktober 2020 overlijdt Aitor, kort nadat hij per ambulance naar het ziekenhuis is gebracht. De vastgestelde doodsoorzaak: een buikvliesontsteking, veroorzaakt door een acute, onbehandelde blindedarmontsteking.
Grote schok in de gemeenschap
Aitor werd al vanaf zijn geboorte grootgebracht door zijn grootouders. Zijn moeder was pas vijftien toen ze hem kreeg, en om haar te ontlasten en het kind meer regelmaat en stabiliteit te bieden namen de grootouders de zorg op zich. Aitors biologische moeder bleef altijd in beeld en kreeg daarna nog twee kinderen, die nu zullen opgroeien zonder hun (half)broertje.
Aitor groeide op tot een gezond en levenslustig jongetje. Hij wilde later archeoloog worden en had een kamer vol met fossielen. Ook was hij zo dol op buiten spelen, dat hij het voor elkaar kreeg dat de lokale speeltuin opgeknapt werd. Zijn dood en de onnodige lijdensweg die hieraan voorafging, laten dan ook diepe sporen in de gemeenschap na.
Nalatigheid en wanpraktijken
Meteen na Aitors overlijden neemt zijn oma zich voor om gerechtigheid te zoeken, “tot haar laatste snik”, zodat zijn dood niet voor niets is geweest. Het strafrechtelijk onderzoek en de strafzaak die volgen duren bijna vijf jaar. Afgelopen maandag velde de rechtbank in Alicante dan eindelijk het oordeel en veroordeelde twee van de artsen die Aitor behandelden voor dood door nalatigheid. De eerste arts kreeg een celstraf van twee jaar en een beroepsverbod van 3,5 jaar. De tweede arts kreeg één jaar gevangenisstraf en drie jaar beroepsverbod. Beiden wordt verweten dat zij grove fouten hebben gemaakt in de beoordeling en behandeling van Aitor. Ook moet aan de familie van Aitor een schadevergoeding van in totaal bijna 180.000 euro worden betaald.
Strijd voor structurele verbetering gaat door
Toch voelt de overwinning voor de oma van Aitor nog niet als een echte afsluiting. Er kwam geen enkele reactie of boodschap van het ziekenhuis of van de betrokken gezondheidsdiensten, laat staan een excuus.
Samen met andere nabestaanden van slachtoffers van medische fouten blijft Marta zich daarom inzetten voor structurele veranderingen in de Spaanse wetgeving. Volgens haar wordt medische nalatigheid in Spanje nog te vaak behandeld alsof het om een verkeersovertreding gaat, terwijl het om ernstige fouten met soms fatale gevolgen gaat.
De familie is bereid om, als het nodig is, hun verhaal te blijven vertellen: in het congres, in het Valenciaanse parlement of waar dan ook. Ze pleiten voor betere wettelijke bescherming bij medische fouten. Patiënten zouden moeten kunnen vertrouwen op goede zorg, maar ook op duidelijke verantwoordelijkheid wanneer die zorg tekortschiet.
Dit artikel werd vertaald en bewerkt door Saskia Plazier, stagiaire voor InSpanje.nl van de ITV Hogeschool te Utrecht
Bronnen: El País, El País, Información
Fout in ziekenhuis op Mallorca: doodgewaande vrouw bleek in mortuarium nog in leven