Else Beekman
De Spaanse woningmarkt verkeert in een ongekende crisis. De Federatie van makelaarsverenigingen (FAI) luidt de noodklok en noemt de huidige situatie “de grootste noodsituatie van de afgelopen 40 jaar”. FAI-voorzitter José María Alfaro acht een nationaal ‘Marshallplan’ voor huisvesting noodzakelijk. Een langdurig en stabiel staatsakkoord dat het recht op betaalbare en waardige woningen voor alle burgers waarborgt.
Een van de meest zorgwekkende trends volgens de vereniging is de afname van het aantal beschikbare huurwoningen. In de afgelopen vijf jaar is het aanbod met maar liefst 37% gedaald, terwijl de huurprijzen vier keer sneller zijn gestegen dan de inflatie. Deze scheve verhouding tussen vraag en aanbod heeft geleid tot onhoudbare prijsstijgingen. Daardoor hebben zelfs mensen met een stabiele baan en goede opleiding moeite om geschikte huisvesting te vinden.
Politieke verdeeldheid belemmert oplossingen
Alfaro benadrukt dat zonder een solide politiek akkoord de woningcrisis alleen maar zal verergeren. Hij roept politici op om “uit hun bubbel te stappen” en de ernst van het probleem onder ogen te zien. De huidige politieke verdeeldheid belemmert de implementatie van effectieve maatregelen, waardoor de crisis voortduurt en de wanhoop onder de bevolking toeneemt.
Regionale initiatieven
Op regionaal niveau worden er al stappen ondernomen om de crisis aan te pakken. Zo heeft de regio Murcia een decreet aangekondigd dat de bouw van betaalbare woningen moet faciliteren door tijdelijke versoepeling van stedelijke planningsregels. Dit moet de transformatie van rijtjeshuizen naar betaalbare appartementen mogelijk maken. In Málaga heeft de gemeente 34 ‘verzadigde wijken’ aangewezen waar geen vergunningen meer worden uitgegeven voor toeristische verhuur. In Andalusië als geheel zijn onlangs nieuwe regels ingegaan, waarmee illegale verhuur zwaarder wordt beboet. Ook Madrid stopte in april vorig jaar met het uitgeven van nieuwe vergunningen voor toeristische verhuur. Autoriteiten hopen met dit soort initiatieven weer meer woonruimte vrij te maken voor residentieel gebruik.
Dringende oproep voor een nationaal Marshallplan voor huisvesting
De FAI erkent dat recente wetgeving inzet op de bouw van nieuwe betaalbare woningen. Toch benadrukt hij dat dit onvoldoende is om het structurele tekort sinds 2009 op te lossen. Alfaro dringt aan op onmiddellijke en gecoördineerde actie om te voorkomen dat de woningcrisis verder escaleert. Een nationaal ‘Marshallplan’ voor huisvesting zou een eerste stap kunnen zijn om het recht op een waardige en betaalbare woning voor alle Spanjaarden te garanderen.
Eerste landelijke manifestatie voor het recht op huisvesting
Als reactie op de aanhoudende woningcrisis en de onbetaalbare huurprijzen, hebben verschillende maatschappelijke groepen, huurdersverenigingen en vakbonden een datum vastgesteld voor een eerste landelijke manifestatie in Spanje voor het recht op huisvesting. Het afgelopen jaar waren er al diverse dergelijke marsen in verschillende steden, maar ditmaal wordt het landelijk georganiseerd. De organisatoren hopen met deze demonstratie politieke druk uit te oefenen om structurele veranderingen in het woningbeleid te realiseren.
De huurdersvakbonden klagen in een verklaring over de manifestatie de huidige “economische verstikking” aan. Deze bevoordeelt volgens hen een “kleine groep verhuurders” ten koste van de meerderheid van de bevolking. Ze bekritiseren de exorbitante huurprijzen en het gebrek aan effectieve regelgeving om misstanden op de vastgoedmarkt te voorkomen. Tijdens de manifestatie zullen ze pleiten voor een onmiddellijke verlaging van de huurprijzen met 50%. Ook eisen ze de invoering van contracten voor onbepaalde tijd die huurders meer zekerheid bieden. Tot slot moeten leegstaande woningen, zowel toeristische als seizoensgebonden, worden teruggebracht in de markt om een sociale functie te vervullen.
Lees ook: Eerste landelijke manifestatie voor woonrecht in Spanje op 5 april