Spanje krijgt vanaf donderdag eerste officiële hittegolf van deze zomer

De Agencia Estatal de Meteorología (Aemet) heeft dinsdag aangekondigd wanneer de eerste hittegolf van de zomer zal toeslaan. Vanaf donderdag wordt Spanje getroffen door extreem hoge temperaturen, die tot 25 juli zullen aanhouden.

De hittegolf zal vooral de zuidelijke helft en het noordoostelijke deel van het schiereiland treffen. Komende vrijdag 19 juli wordt de piekdag, met temperaturen tot 44 graden.

Al op woensdag zal een algemene temperatuurstijging merkbaar zijn, met elf provincies in alarmtoestand wegens de hitte. Jaén en Córdoba krijgen een code oranje vanwege verwachte temperaturen boven de 40 graden. Granada, Huelva, Sevilla, Albacete, Ciudad Real, Cuenca, Guadalajara, Toledo en de Comunidad de Madrid staan onder een gele waarschuwing.

Massa van zeer warme en droge lucht

De hittegolf wordt veroorzaakt door een omvangrijk hogedrukgebied in Algerije. Dat stuurt een zeer warme en droge luchtmassa naar het Iberisch schiereiland en gaat bovendien vergezeld van stofdeeltjes (calima).   Deze luchtmassa zal, samen met de sterke zonnestraling en de stabiele atmosfeer, zorgen voor een “algemene en geleidelijke” temperatuurstijging. Volgens Luis Bañon, woordvoerder van Aemet, zal de intense hitte tot minstens halverwege volgende week aanhouden.

Deze uitzonderlijk hoge temperaturen zullen vrijwel heel Spanje treffen, met uitzondering van het noordwestelijke kwadrant en het Cantabrisch gebied. Tropische nachten worden verwacht in grote delen van de zuidelijke helft van het schiereiland, de oostkust en de Ebro-vallei.

Tropische nachten en hoge temperaturen

Donderdag zullen de temperaturen in bijna het hele land stijgen. Ook de nachttemperaturen blijven hoog in grote delen van de zuidelijke helft, de oostkust en de Ebro-vallei. De maximumtemperaturen kunnen in grote delen van Zuid-Castilië-La Mancha, Zuid-Extremadura en het binnenland van Andalusië ruim 40 graden bereiken, en in het stroomgebied van de rivier de Guadalquivir in het Andalusische binnenland zelfs 44 graden. De wind zal over het algemeen zwak zijn, afkomstig uit het oosten langs de oostkust en uit het westen elders. In de Canarische Eilanden blijven de passaatwinden waaien.

Piekhitte op vrijdag

Vrijdag zal het hoogtepunt van deze hittegolf zijn, met minimumtemperaturen die in grote delen van het zuidoosten niet onder de 24 graden komen. De maximumtemperaturen blijven erg hoog of stijgen zelfs verder in de oostkust, de Balearen, Ceuta, Melilla en de Canarische Eilanden. In steden zoals Albacete, Badajoz, Cáceres, Ciudad Real, Córdoba, Granada, Guadalajara, Lleida, Jaén, Logroño, Madrid, Murcia, Sevilla, Toledo, Teruel en Zaragoza kunnen de temperaturen tussen de 40 en 44 graden liggen. In de noordelijke hoogvlakten en het binnenland van Mallorca zullen de temperaturen ook hoog zijn, tot 38 graden.

Korte verkoeling in het weekend

Tijdens het weekend zal de warme en stoffige luchtmassa tijdelijk plaatsmaken voor koelere Atlantische lucht, waardoor de temperaturen iets zullen dalen. Vooral in het noordwesten van het schiereiland zal een nieuwe depressie zorgen voor enige neerslag en lagere temperaturen.

Hitte keert terug op maandag

De pauze van de hitte duurt echter niet lang, want vanaf maandag is het meest waarschijnlijke scenario volgens Aemet een nieuwe stijging van de temperaturen. Die kan tot halverwege de week aanhouden. Volgens Luis Bañon zal de hittegolf enkele dagen aanhouden, met fluctuaties in temperatuur en verschillende gebieden die meer of minder getroffen worden, maar over het algemeen zal de hitte een groot deel van het Spaanse schiereiland en de Balearen blijven domineren.

Wanneer is er sprake van een hittegolf?

Aemet definieert officieel een hittegolf wanneer aan bepaalde specifieke voorwaarden is voldaan. Volgens de criteria van het nationale weeragentschap wordt een hittegolf verklaard wanneer zich een episode van minstens drie opeenvolgende dagen voordoet waarin ten minste 10% van de meteorologische stations maximale temperaturen registreren die boven het 95e percentiel van hun gegevensreeks liggen gedurende de referentieperiode (meestal 1971-2000).

Dit betekent dat, om een hittegolf te beschouwen, aan de volgende voorwaarden moet worden voldaan:

1. Duur: De episode moet minstens drie opeenvolgende dagen duren.
2. Geografische uitbreiding: Ten minste 10% van de meteorologische stations in het netwerk van Aemet moeten maximale temperaturen registreren die hoger zijn dan het 95e percentiel van hun gegevensreeks.
3. Intensiteit: De temperaturen moeten uitzonderlijk hoog zijn voor de tijd van het jaar in vergelijking met historische gegevens.

Gezondheidsrisico’s

Deze criteria zorgen ervoor dat alleen hittegolven worden verklaard in werkelijk uitzonderlijke situaties. Aemet houdt dit bij en koppelt er ook weerwaarschuwingen aan op om de bevolking te waarschuwen. Mensen kunneen dan hun gedrag aanpassen. Extreem hoge temperaturen vormen met name een gezondheidsrisico voor ouderen, baby’s en jonge kinderen, mensen met chronische ziekten, mensen die bepaalde medicijnen gebruiken, mensen met overgewicht en dak- en thuislozen. Ook mensen die werken in open lucht moeten oppassen, zoals bouwvakkers, stratenmakers en medewerkers van gemeentelijke reinigingsdiensten.

Belangrijke tips

Gezondheidsexperts waarschuwen dat drie zaken heel belangrijk zijn bij extreem hoge temperaturen:

1. Doe het kalm aan
2. Blijf gehydrateerd, zorg dat je voldoende drinkt
3. Blijf binnen en mijd de zon
4. Laat in geen geval kinderen of huisdieren achter in geparkeerde auto’s

Hoe heet was de zomer van 2023?

In 2023 had Spanje al te maken 24 dagen die officieel tot hittegolf werden gerekend. Dat cijfer werd alleen een jaar eerder, in 2022, overschreden met 41 hittegolfdagen. In 2015 ging het om 29 dagen en in 2017 om 25 dagen, zo blijkt uit een analyse van Aemet over hittegolven in Spanje. In totaal telde Aemet vorig jaar vier officiële hittegolven. De eerste twee in de maand juli, die beide vier dagen duurden en respectievelijk 14 en 20 provincies raakten. De andere twee hittegolven waren “langduriger en intenser”, want duurden in beide gevallen acht dagen en raakten respectievelijk 19 en 35 Spaanse provincies.

De hoogste temperaturen in de zomer van 2023 werden gemeten tussen 9 en 11 augustus op het vliegveld van Valencia met 46,8 graden, vliegveld Córdoba met 45 graden, Valencia stad met 44,5 graden en vliegveld Granada met 44,3 graden. In totaal werd op 23 meetstations van weeragentschap Aemet in Spanje de hoogste gemiddelde temperatuur ooit gemeten. Op 10 meetstations ging het om de absolute maximumtemperatuur sinds er gegevens van worden bijgehouden. Op 8 meetstations werd de hoogste minimumtemperatuur gemeten sinds er gegevens zijn.

Lees ook: Tips om beter bestand te zijn tegen extreme hitte in Spanje