Else Beekman
Deze ophoping is nog uitgesprokener bij de rijkste 1%, die 22,4% van het vermogen bezit. Deze cijfers zijn gebaseerd op gegevens van Credit Suisse en zijn gepresenteerd in een rapport dat is uitgebracht door de NGO Oxfam Intermón ter gelegenheid van het World Economic Forum (beter bekend als het Davos Forum).
Niet alleen in Spanje
Dit fenomeen doet zich niet alleen voor in Spanje; wereldwijd is de ongelijkheid zelfs groter. Het rijkste 1% van de wereldbevolking heeft sinds 2020 maar liefst 63% van de wereldwijde rijkdom vergaard. Dat blijkt uit berekeningen van Oxfam van een jaar geleden. In Spanje nam de rijkdomsongelijkheid af in de jaren 2000. 15,3% van het totale nettobezit was in 2008 geconcentreerd bij de rijkste 1%. Deze nam echter weer toe na de financiële crisis. Sinds 2016 is de ongelijkheid enigszins afgenomen en is deze lager dan voor de pandemie.
Toename van financiële rijkdom
Oxfam identificeert dat de toename van het gewicht van financiële rijkdom in de afgelopen jaren bijdraagt aan de voortdurende ongelijkheid. Het gewicht van financiële activa ten opzichte van het totale vermogen is bijna verdubbeld in de afgelopen 20 jaar. Daarbij is 79,2% van de waarde in handen van de rijkste 10% van de bevolking (4,7 miljoen mensen). In lijn hiermee bezat de rijkste 1% al 37% van de totale financiële rijkdom in 2023. Bovendien heeft bijna de helft van de 50 grote Spaanse bedrijven een “aanzienlijke band” met de top 1%. Die band is of via eigendom of via hun aanwezigheid in bestuursorganen. “Doordat de verdeling veel slechter is, zorgt de toename van het gewicht van financiële rijkdom in verhouding tot het totale vermogen er ook voor dat de ongelijkheid toeneemt”, aldus Oxfam.
Toename van rijkdom onder miljonairs
Het rapport wijst er ook op dat de rijkdom van miljonairs “aanzienlijk” is toegenomen sinds 2019. Dit betreft met name de miljardairs die vermeld staan in de Forbes-lijst. Hun gezamenlijke rijkdom is sinds december 2019 met 24,5 miljard dollar gestegen. Deze personen werden zowel getroffen door de pandemie als door de oorlog in Oekraïne. Toch herstelden ze zich krachtig sinds het eind van de zomer van 2022. Dit heeft te maken met het feit dat de rijkste mensen meestal een aanzienlijk belang hebben in grote Spaanse bedrijven.
Salarisongelijkheid in bedrijven die 56% van het BBP genereren
De omzet van de 50 grote Spaanse bedrijven komt overeen met 56% van het BBP. Daarvoor worden ongeveer 700.000 werknemers op nationaal grondgebied ingezet. Het Oxfam-rapport bekritiseert dat de ongelijkheid in de verdeling van de winst van deze bedrijven tussen de leidinggevenden en hun werknemers is toegenomen: “de salarissen verbeteren sterk voor enkelen, maar de kloof met de meeste van hun medewerkers wordt groter,” aldus Oxfam.
Op basis van de jaarrekeningen van deze bedrijven berekent Oxfam dat het gemiddelde salaris van leden van de raden van bestuur met 19% is gestegen tussen 2021 en 2022 en met 45% sinds 2020. Anderzijds is het het gemiddelde salaris van het bedrijf met slechts 8% is gestegen in 2022 en slechts 9% sinds 2020. Gemiddeld verdient de CEO van een van de 50 grootste bedrijven (zoals Inditex, Iberdrola, Banco Santander, enz.) 91 keer het gemiddelde salaris van het bedrijf.
Het rapport hekelt de verdeling van de resultaten die zich “concentreert op miljardair-achtige beloningen aan aandeelhouders” en wijst naar de energiebedrijven en banken als voorbeelden. De energiebedrijven, die tot de 50 grootste omzetters behoren, verhoogden hun operationele resultaat met 33% in 2022, wat resulteerde in de uitbetaling van 8,5 miljard dollar aan dividenden. Op dezelfde lijn verhoogden de banken hun operationele resultaat met 36% en de beloning aan aandeelhouders met 29%, evenals een stijging van 50% in de beloning van hun topexecutives sinds 2020. Ondertussen steeg het gemiddelde salaris in 2022 in beide sectoren nauwelijks met 4%.
Bovendien behaalden de grootste bedrijven een productiviteitswinst van 49%, die niet werd weerspiegeld in de salarissen van het merendeel van het personeel.
Volgens het rapport resulteerde de stijging in de winst van de bedrijven in “royale beloningen aan aandeelhouders”. In 2022 verdeelden de bedrijven gezamenlijk een totaalbedrag van 24.311 miljoen euro aan dividenden. Dat is 26% meer dan het voorgaande jaar en een stijging van 44% sinds 2020. De cijfers zijn vergelijkbaar met de toename in dividenduitkeringen als gevolg van de productiviteitsverbetering in dezelfde periode.
Lees ook: Spaanse toeristenmagnaten schitteren in rijkstenlijst van Forbes