Else Beekman
Op sociale media in Spanje duikt de claim op dat de Europese Unie het gebruik van meel van wormen in producten als brood, koekjes en andere deegwaren verplicht stelt. Vervolgens zouden consumenten wormen eten zonder zich daarvan bewust te zijn. Dit nepnieuws is inmiddels door Europese Commissie zelf al ontkracht. Toch dook de Spaanse consumentenorganisatie in het hoe en wat van gebruik van meel van wormen in Spaanse levensmiddelen.
De publicatie van deze nieuwe verordening in het Publicatieblad van de Europese Unie op 21 januari 2025 veroorzaakte direct een golf van misinformatie en alarmerende berichten over wormenmeel. De EU-verordening 2025/89 staat toe dat poeder van met UV-straling behandelde meelwormlarven wordt verkocht en gebruikt als ingrediënt in voedingsmiddelen. Dit betekent echter niet dat je zonder het te weten wormen zult eten.
Bij de fact check-afdeling van de Spaanse krant La Vanguardia kwamen bezorgde vragen binnen of het waar is dat de Europese Unie (EU) “de consumptie van meel en derivaten daarvan, inclusief wormen, vereist.” In de boodschap, vergezeld van een YouTube-video met meer dan 17.000 likes, wordt beweerd dat de “EU het eten van wormen bij wet verplicht stelt.” Verder werd op verschillende sociale media gewaarschuwd dat deze insecten zonder waarschuwing in veel producten terecht zouden komen.
Duidelijke richtlijnen over gebruik en etikettering
Volgens de regelgeving vallen deze en andere insectenproducten onder de categorie “Novel Food” (Nieuwe Voedingsmiddelen). Dit betekent dat elk insect dat als voedingsmiddel op de markt komt, eerst uitgebreid wordt onderzocht door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA). Pas na goedkeuring mag het verkocht worden, inclusief duidelijke richtlijnen over gebruik en etikettering. Er gelden namelijk strikte regels voor het gebruik van insecten als ingrediënt, zegt ook de Spaanse consumentenorganisatie OCU.
Consumptie van insecten
De consumptie van insecten is niets nieuws onder de zon. Ze worden wereldwijd gegeten, in sommige landen sinds mensenheugenis, en staan bekend als een voedzame en duurzame bron van eiwitten. Volgens de FAO, organisatie voor landbouw en voeding van de VN eten ruim 2 miljard mensen insecten. De Europese Unie heeft daarom interesse in het bevorderen van de productie en het gebruik van insecten in voeding, mits deze veilig zijn. FAO zegt eveneens dat insecten zeer rijk zijn aan proteïnes, vitamines B1, B2 en B3, ze bevatten omega 3 en 6, alle essentiële aminozuren en vormen een belangrijke bron van mineralen zoals ijzer.
Welke insecten zijn goedgekeurd?
Sinds 2018 heeft de EU verschillende insectensoorten toegestaan voor menselijke consumptie. Het gaat onder meer om de gele meelworm (Tenebrio molitor), de migrerende sprinkhaan, de huiskrekel en larven van de mestkever. Deze producten zijn veilig bevonden, mits ze correct worden verwerkt en geëtiketteerd.
Alle goedgekeurde insecteningrediënten moeten expliciet worden vermeld op de verpakking. Als een product meelwormpoeder bevat, zal dat in de ingrediëntenlijst staan als “Poeder behandeld met radiatie van larven van Tenebrio molitor (meelworm)”. Bovendien moeten fabrikanten waarschuwen voor mogelijke allergische reacties. Die kunnen vooral optreden bij mensen die ook allergisch zijn voor schaaldieren.
Mislukt experiment van Carrefour
Dat het nog niet zo’n vaart zal lopen met van insecten afgeleide producten in de Spaanse supermarkt blijkt wel uit het volgende experiment van de Carrefour. Deze Franse supermarktketen besloot in 2018 het assortiment uit te breiden met tien producten die insecten bevatten zoals krekels en wormen. Deze waren te koop voor bedragen tussen 2 en 7 euro. Mensen konden energierepen, snacks en pasta kopen deels gemaakt van bijvoorbeeld poeder van krekels. Na een jaar werden deze insectenproducten weer uit de schappen gehaald vanwege tegenvallende verkoopcijfers.
Broodjeaapverhaal
Het idee dat de EU ongemerkt insecten in je eten laat stoppen, is dus een broodjeaapverhaal. Hoewel insecten steeds vaker worden toegelaten als voedingsmiddel vanwege hun duurzaamheid en voedingswaarde, wordt er niets zonder jouw medeweten toegevoegd. Wil je geen meelwormen eten? Lees gewoon het etiket en je weet precies wat er in je eten zit.