Spanje staat bekend om zijn zonnige dagen en heldere hemel, een idyllisch beeld dat bijdraagt aan het vakantiegevoel van velen. Toch kampen ook in dit land mensen met een tekort aan vitamine D, ook wel de zonvitamine genoemd. Hoe kan het dat in een land waar de zon bijna het hele jaar door schijnt, een tekort aan vitamine D ook regelmatig voorkomt?
Vitamine D is essentieel voor onze gezondheid. Het speelt allereerst een cruciale rol in de absorptie van calcium. Verder ondersteunt het ons immuunsysteem. Tot slot draagt het bij aan de gezondheid van onze botten en spieren. Ondanks de algemene opvatting dat zonlicht de voornaamste bron van vitamine D is, blijkt dit in de praktijk complexer.
De Spaanse paradox
Spanje geniet van meer zonnedagen dan veel andere Europese landen. Desondanks melden gezondheidsrapporten een hoog aantal gevallen van vitamine D-tekort. Dit fenomeen, soms de ‘Spaanse paradox’ genoemd, kan worden toegeschreven aan meerdere factoren:
- Beperkte voedingsbronnen: Vitamine D is van nature aanwezig in slechts een handvol voedingsmiddelen. Denk aan vette vis en eieren. De Spaanse keuken is met het Mediterrane dieet rijk en gevarieerd, maar niet iedereen eet gezond. Met een slecht dieet krijgen mensen minder van de essentiële voedingsstof binnen.
- Hoge temperaturen en het mijden van de zon: Al zijn er veel zonuren, zolang je binnen blijft, heb je daar niet zoveel aan. Spanje kent hete zomers. Die stimuleren de algemene neiging om de middagzon te vermijden. Al met al is dan de tijd die Spanjaarden buiten doorbrengen beperkt. En dat beïnvloedt de vitamine D-synthese.
- Wintermaanden en werkuren: Tijdens de wintermaanden zijn de zonuren beperkt en overlappen deze vaak met werkuren, waardoor de blootstelling aan zonlicht verder afneemt.
- Zonnebrandcrème en bedekkende kleding: Hoewel bescherming tegen de zon cruciaal is, kan het gebruik van zonnebrandcrème en het dragen van bedekkende kleding de synthese van vitamine D belemmeren.
- Obesitas: Met een van de hoogste obesitascijfers in Europa, speelt het verhoogde vetgehalte in het lichaam een rol bij de inactivatie van vitamine D. Daardoor neemt de beschikbaarheid ervan af.
- Niet alleen zonnige regio’s: Spanje kent verschillende klimaten. Niet overal schijnt de zon zo overdadig als aan de Costa del Sol, de Costa de la Luz of de Costa Blanca. In Galicië bijvoorbeeld regent het meer dan in Nederland.
Risicogroepen
Bepaalde groepen in de samenleving zijn extra kwetsbaar voor een vitamine D-tekort. Ouderen, mensen die weinig buiten komen (zoals kantoormedewerkers of mensen die om gezondheidsredenen binnen blijven), individuen met een donkere huidskleur (die minder UV-straling absorberen), personen die uitgebreide zonbescherming gebruiken of bedekkende kleding dragen, en mensen met obesitas lopen een hoger risico op een tekort. Daarnaast zijn er specifieke medische aandoeningen die de opname of activatie van vitamine D belemmeren. Daardonder bepaalde spijsverteringsstoornissen en nier- of leverziekten.
Oplossingen en aanbevelingen
Om het vitamine D-tekort aan te pakken, is het essentieel om een evenwicht te vinden tussen verantwoorde blootstelling aan de zon, een dieet rijk aan vitamine D, en waar nodig, supplementen. Experts adviseren ongeveer 15 minuten directe zonblootstelling per dag. Het beste is in de vroege ochtend of late namiddag in de zon te zitten, om de risico’s van overmatige UV-straling te vermijden.
Lees ook: Twee Spaanse steden op nummer een ranglijsten: meeste zonuren en beste plek om te wonen