Waarom zijn overheidsfuncties zo populair onder Spaanse jongeren?

Moeilijke toelatingsexamens weerhouden jongeren er niet van te blijven solliciteren

door Else BeekmanElse Beekman
Gepubliceerd: Laatst gewijzigd
overheidsfuncties in Spanje vereisen oposiciones

Of het nu gaat om een administratieve functie of een andere rol binnen de overheidsdiensten, de populariteit van een overheidsfunctie blijft groeien. Steeds meer Spanjaarden, met name jongeren, proberen een baan bij de overheid te bemachtigen.

De afgelopen jaren is het aantal mensen dat een overheidsfunctie ambieert met maar liefst 35% gestegen en momenteel bereidt zelfs 1 op de 10 werkende Spanjaarden zich voor op een examen voor een overheidsfunctie.

Pittige toelatingsexamens

Het feit dat deze functies doorgaans gepaard gaan met pittige toelatingsexamens (waar soms honderden kandidaten tegelijk op afkomen), lijkt weinig afbreuk te doen aan de populariteit hiervan. Deze toelatingsexamens voor overheidsfuncties in Spanje, beter bekend als ‘oposiciones’, vormen een cruciaal onderdeel voor iedereen die op zoek is naar een baan bij de overheid.

Het betreft een rigoureus en vaak veeleisend examen dat kandidaten, afhankelijk van de functie, beoordeelt op kennis van het gekozen vakgebied. Het examen kan variëren van relatief toegankelijk voor lagere functies, zoals administratief medewerker, tot complex en intensief voor hogere functies en meer technische posities.

Kritiek op het systeem van ‘oposiciones’

Het Spaanse systeem ligt regelmatig onder vuur vanwege de ongelijkheid die het veroorzaakt. Kandidaten volgen vaak dure cursussen en hebben soms maanden of zelfs jaren nodig om zich voor te bereiden op de staatsexamens. Dat is niet voor iedereen haalbaar. Daarnaast zorgden recente incidenten zoals examenfraude en fouten bij het afnemen van examens voor frustratie en veroorzaakten enorme vertragingen in het aannameproces. Deze problemen roepen zorgen op over de transparantie en betrouwbaarheid van het selectieproces.

Andere kritiek richt zich op het ouderwetse karakter en de hoge selectiviteit van het systeem. Kandidaten moeten enorme hoeveelheden stof uit het hoofd leren, terwijl velen betogen dat intelligentie en persoonlijkheid zwaarder zouden moeten wegen dan puur memoriseren. Bovendien zouden essentiële sociale vaardigheden, zoals probleemoplossend denken en samenwerking, onderbelicht blijven in de huidige examensystematiek. Verder is de competitie bikkelhard: duizenden kandidaten strijden vaak om slechts een handvol posities. Dat leidt tot een enorme investering van tijd, geld en energie met weinig garantie op succes. Ook beperkt het trage en bureaucratische proces dat eraan ten grondslag ligt de flexibiliteit van het ambtenarenapparaat, bijvoorbeeld bij crisissituaties zoals de pandemie.

Hervormingen op komst?

In reactie op deze kritiek probeert de regering het systeem al sinds 2021 te moderniseren door meer nadruk te leggen op dergelijke vaardigheden en het selectieproces efficiënter en transparanter te maken. Er zijn ook hervormingen op komst voor het Spaanse systeem voor toelating tot de rechterlijke macht, zoals de staatsexamens voor rechters en andere juridische en fiscale functies. Deze hervormingen, de grootste sinds 1985, omvatten onder andere plannen voor anonieme examens en subsidies voor kansarme kandidaten. Deze veranderingen moeten de toegankelijkheid vergroten en de transparantie van het proces verbeteren.

Stabiliteit en goed salaris

Overheidsfuncties zijn vooral zo populair onder jongeren vanwege de stabiliteit en zekerheid die deze doorgaans goed betaalde functies te bieden hebben met vaste contracten, vaak ‘voor het leven’, en voor Spaanse begrippen zeer goede secundaire arbeidsvoorwaarden. De groeiende populariteit van een overheidsbaan onder Spaanse jongeren lijkt dan ook vooral voort te komen uit een behoefte aan stabiliteit en zekerheid. Deze aspecten biedt het commerciële bedrijfsleven meestal minder goed, waar vaker tijdelijke contracten worden gegeven en er de afhankelijkheid van economische schommelingen aanwezig is. Ook blijven de salarissen in de particuliere sector in Spanje vaak achter in vergelijking met die van ambtenaren. Vooral de pas afgestudeerden zien een oposición steeds meer als een haalbare en realistische stap naar een vaste baan met toekomstperspectief, een zogenoemde “baan voor het leven”.

Aantrekkelijk voor bredere doelgroep

De aantrekkingskracht van deze banen blijft echter niet beperkt tot jongeren. Ook Spanjaarden tussen de 35 en 50 jaar, die vaak al meer verantwoordelijkheden dragen, zoals een gezin, zien kansen in een overheidsfunctie. Een baan bij de overheid biedt stabiliteit en betere werk-privébalans, waardoor veel werknemers uit het bedrijfsleven deze overstap overwegen. Zelfs administratieve functies, die doorgaans minder populair zijn, hebben tijdens recente rondes een opvallend grote toestroom van kandidaten gezien. Dit komt mede door de toegankelijkere toelatingseisen en het grote aantal gepubliceerde vacatures bij de overheid.

De populairste Spaanse overheidsfuncties

Naast de zojuist genoemde populaire administratieve functies, zijn er in Spanje tal van andere ambtenarenfuncties die veel belangstelling trekken. Functies binnen de civiele veiligheidsdiensten en de strijdkrachten bijvoorbeeld, zoals de Guardia Civil en de politie. Deze zijn vaak gewild vanwege hun dynamische aard en vele doorgroeimogelijkheden.

Ook banen bij overheidsinstellingen, gemeenten, universiteiten en gezondheidsdiensten blijven in trek vanwege regelmatige vacatures en stabiliteit. Rechterlijke ondersteuningsfuncties zijn gewild onder jongeren vanwege doorgroeikansen. Ondersteunende of facilitaire functies, hoewel minder prestigieus, bieden goede beloningen voor Spaanse normen.

Tot slot nog een populaire en opvallende keuze: werken bij de Spaanse postdienst Correos. Aantrekkelijk door de grote vraag naar personeel (meer dan 7000 arbeidsplekken beschikbaar vorig jaar) en het laagdrempelige instapproces.