De inperking van de vrijheid van meningsuiting zou zowel openlijk als achter de schermen plaatsvinden, zo wordt geconcludeerd in het rapport dat de delegatie schreef. Journalisten wijzen op vijf factoren die deze vrees voeden.
Allereerst is er volgens hen sprake van een openlijke politicering van de Spaanse publieke omroep RTVE. Ten tweede werden zes nieuwe omroepvergunningen verleend door de overheid en niet door een onafhankelijke organisatie die als waakhond fungeert. Ten derde verbiedt de nieuwe wet op openbare veiligheid het nemen en publiceren van ‘ongeautoriseerde beelden’ van politie en veiligheidsdiensten. Ten vierde wijst men op de manier waarop institutionele reclame wordt toegewezen en tot slot zou de private druk op media-eigenaren en redacteuren groot zijn.
Vier partijen
Volgens recente peilingen trekken vier politieke partijen (PP, PSOE, Podemos en Ciudadanos) elk zo’n 20 procent van de stemmen en vechten zodoende om de macht. De twee nieuwkomers Ciudadanos en Podemos maken zodoende een einde aan het decennialang heersende tweepartijenstelsel in de Spaanse politiek. De zittende PP-regering onder het bestuur van premier Mariano Rajoy heeft nu een comfortabele absolute meerderheid en doet er alles aan die te behouden.
Platform voor persvrijheid
In december werd speciaal met het oog op de bedreigde persvrijheid een platform opgericht dat dit tegen moet gaan. Het gaat om een groep van journalisten, advocaten en andere academici die zich grote zorgen maken over dit thema. Voorzitter Virginia Pérez Alonso zegt dat de economische crisis in Spanje en de claims met betrekking tot mogelijke terreuraanvallen worden gebruikt als rookgordijn om hervormingen door te voeren die tegelijkertijd de vrijheid van expressie inperken.
Doel hervormingen
‘Veel van deze hervormingen hebben een gemeenschappelijk doel: het controleren van informatie, het plaatsen van barrières op internet en het – in sommige gevallen disproportioneel – bestraffen van protest tegen de huidige regering. De nieuwe wet op openbare veiligheid, die ook wel de mondsnoer-wet genoemd wordt, werd zelfs bekritiseerd door afgevaardigden van de mensenrechtenspecialisten van de Verenigde Naties.
Nieuwe voorzitter RTVE
De delegatie van IPI bracht drie dagen door in Madrid om bij politieke partijen het grote belang te benadrukken van een accurate, onafhankelijke verslaggeving en berichtgeving over de politiek. De grote zorg vormt RTVE waar recent een nieuwe voorzitter werd benoemd die sterk gelieerd is aan de regeringspartij Partido Popular. Volgens een woordvoerder van deze politieke partij zou de benoeming ‘noodzakelijk’ zijn geweest omdat de verslaggeving van RTVE ‘anti-regering’ zou zijn geweest.