Grote gebieden in het binnenland van Spanje zijn in de afgelopen decennia steeds leger geworden. Voormalige bewoners van verlaten dorpen of hun nazaten zien dat soms met lede ogen aan. Een van die nazaten is Alberto Alfonso. Wonend en werkend in Barcelona zag hij de desolate toestand waarin het dorp van zijn ‘roots’ verkeerde en bedacht een plan om Oliete weer tot leven te wekken.
En wat was er toepasselijker dan terug te grijpen op de activiteiten waaraan het dorp ooit zijn naam ontleende? Oliete is afgeleid van het Latijnse woord “olivetum” (olijfboomgaard). Het dorp is dan ook omringd door olijfboomgaarden met bomen van honderden jaren oud. Tien jaar geleden constateerde Alfonso echter dat deze boomgaarden er allemaal verlaten en verwaarloosd bij lagen.
Massale emigratie
Oliete had in de jaren ’60 en ’70 te kampen met massale emigratie en later met de sluiting van lokale mijnen. De bevolking en economische basis begon daarop snel te slinken. De sluiting van de plaatselijke olijfolieperserij in 2004 vormde de genadeklap. Daardoor werden boeren gedwongen hun olijven elders te laten verwerken, wat vaak niet rendabel was.
Adoptie
Alfonso zag een kans om het dorp te redden door de verlaten olijfgaarden te herstellen. Hij bedacht dat redding mogelijk was door mensen bij de boomgaarden te betrekken via adoptie. Apadrina un olivo (adopteer een olijfboom) was geboren. Mensen kunnen een olijfboom adopteren en zo bijdragen aan de instandhouding ervan. De adoptanten hebben de mogelijkheid om de naar hun vernoemde boom te bezoeken en van de lokale omgeving te genieten. Dat schiep meteen een emotionele en fysieke binding met het land.
20.000 bomen geadopteerd
Het project groeide gestaag. Steeds meer boeren vertrouwden hun verlaten olijfbomen toe aan het project. Inmiddels zijn er 120 lokale eigenaren betrokken en zijn er 20.000 olijfbomen geadopteerd door 7.500 adoptanten uit 30 landen. Allemaal dragen die jaarlijks 60 euro bij. Daarvoor ontvangen ze twee liter extra vergine olijfolie uit de streek en krijgen ze regelmatige updates over de voortgang van hun boom.
Nieuwe olijfolieperserij
Naast het herstel van de olijfgaarden heeft ‘Apadrina un olivo’ geleid tot de oprichting van een eigen olijfolieperserij in het dorp. Deze werd in 2016 geopend, mede mogelijk gemaakt door donaties en subsidies. Nu verwerken de medewerkers hier de oogst van meer dan 300 lokale boeren met een levendige lokale economie tot gevolg. Dat de kwaliteit van de hier geproduceerde olie zeer goed is, blijkt uit de verschillende prijzen die deze heeft gewonnen. Daaronder drie keer de prijs voor de beste olie van de regio Bajo Aragón.
Mi huerto en de rooskleurige toekomst
Inmiddels is het project uitgebreid naar groenteteelt en -verwerking onder de naam ‘Mi huerto’ (Mijn groentetuin). In een buurdorp hebben ze een conservenfabriek geopend. Daar worden lokale producten zoals paprika, prei en artisjokken verwerkt. Negen vrouwen uit de regio hebben hier nu een baan. Oliete lijkt niet meer op het dorp dat het tien jaar geleden nog was. De eeuwenoude bomen staan er weer fier bij en met het project zijn 40 full time banen gecreëerd en het leerlingenbestand van de dorpsschool is gegroeid van 3 naar 27. De toekomst ziet er nog rooskleuriger uit. Energieleverancier Endesa belooft de restauratie van 60.000 bomen te financieren. Daarmee zal het aantal werknemers in het gebied naar verwachting toenemen tot 90 in de komende vier jaar.
Een van de dorpsbewoners concludeert dat Alfonso en zijn team hoop en toekomstperspectief hebben teruggebracht naar een gemeenschap die op het punt stond te verdwijnen.
Vind je dit een leuk initiatief en wil je ook een olijfboom adopteren? Kijk dan voor meer informatie op de website van Apadrina un olivo.
Lees ook: Revolutionaire uitvinding belooft einde te maken aan droogte bij olijfbomen