Het normaal gesproken waterrijke Doñana in het zuidwesten van Spanje vormt een belangrijke broed- en voederplaats voor veel soorten water- en trekvogels. Ze strijken er neer onderweg van of naar Afrika waar ze de koude Noord-Europese winter ontvluchten. Dit maakt het gebied ecologisch gezien tot het belangrijkste en meest diverse wetland van Europa.
De overexploitatie van het grondwater is grotendeels toe te schrijven aan de landbouw in de omgeving van het beschermde natuurgebied in de provincie Huelva. Dan gaat het voornamelijk om de aardbeien- en bosbessenteelt. Daarnaast wijst de milieuorganisatie op het ontoereikende beleid dat samen met illegale waterputten een ‘reële bedreiging’ vormt voor de toekomst van de watervogels en ook voor de waarden die dit door Unesco tot werelderfgoed verklaarde gebied vertegenwoordigt.
Door het jaar heen kunnen er ruim 300 vogelsoorten worden geteld in het beschermde natuurgebied. Ze rusten hier uit van hun lange trektochten, gaan er broeden of overwinteren. Om deze reden is het gebied niet alleen werelderfgoed van Unesco, maar ook opgenomen in Red Natura 2000 en als Ramsar site. In het gebied leven diverse soorten die wereldwijd met uitsterven zijn bedreigd, zoals de witkopeend en de Iberische keizerarend. Doñana is in Spanje niet alleen een nationaal park, het gebied is ook beschermd onder regionale titel als natuurgebied Doñana.
Ondanks al deze titels waarmee het gebied tot het maximale niveau beschermd zou moeten zijn, heeft de natuurorganisatie een negatieve tendens vastgesteld in de evolutie van de reproductie bij meer dan de helft van de bedreigde vogelsoorten. Zo is de marmereend zeer ernstig bedreigd en andere zoals de bruine eend die met name lokaal bedreigd is in zijn voortbestaan. SEO/Birdlife wijst erop dat Doñana op de lijst staat van meest bedreigde IBA’s ter wereld. Met IBA worden gebieden bedoeld van internationaal belang voor het behoud van vogels.
De organisatie heeft de informatie gedeeld met Unesco en dringt er bij de Spaanse centrale regering op aan dat deze maatregelen neemt om de overexploitatie van het grondwater in en rond Doñana te stoppen, om alle illegale waterputten te sluiten en een plan op te stellen om het op illegale wijze onttrekken van grondwater tegen te gaan.
Zelfs als dat zou gebeuren zal ‘Doñana nog steeds geconfronteerd worden met onopgeloste bedreigingen die verband houden met lokaal gebruik’. De organisatie erkent dat sommige lokale gebruiken, zoals begrazing door vee een ‘intrinsiek onderdeel’ vormen van het ‘sociaal-cultureel ergoed van het park’. Desondanks zorgt het ontoereikend beheer waarvan momenteel sprake is dat het wetland wordt bedreigd door overbegrazing waardoor nesten en kuikens vertrapt worden en de vegetatie beschadigd raakt.
Een ander probleem vormt de ongecontroleerde groei van de populaties van wilde zwijnen die eieren en kuikens van vogels die op de grond of op geringe hoogte hun nesten houden als prooi zien of deze vertrappen. In 2017 gingen om deze reden 800 nesten verloren van de keizerreiger en bijna de volledige broedkolonies van de witwangstern.
Lees ook:
- Veertien personen aangeklaagd wegens milieudelicten tegen Doñana
- World Wetland Day: Drie belangrijke Spaanse wetlands in gevaar
- Spaans natuurgebied Doñana dreigt werelderfgoedstatus te verliezen
- Natuurpark Doñana van alle kanten bedreigd
- Werelderfgoed Doñana droogt op