Vooral de buitenlandse toeristen bleven weg en met steeds nieuwe landen die Spanje als risicogebied aanmerkten in hun reisadvies is de hoop op enig herstel nu definitief vervlogen. Het voortdurende nieuws over het toenemend aantal positief geteste mensen in Spanje helpt daar niet aan mee. Het Spaanse ministerie van Volksgezondheid communiceerde op maandag bijna 20.000 nieuwe positief geteste mensen gedurende het weekend. Spanje staat wat dit cijfer betreft en inmiddels ook wat het aantal ziekenhuisopnames aan kop in Europa.
Dinsdag oordeelde het ministerie Van Buitenlandse Zaken dat Spanje heel Spanje een oranje reisadvies krijgt. Tot dan ging het om specifieke regio’s die werden afgeraden. Dat betekent dat niet-essentiële reizen dringend worden afgeraden (niet verboden) en dat men bij terugkeer ook het dringende advies krijgt om 10 dagen in quarantaine te gaan. Pas als het reisadvies voor Spanje rood zou zijn, zijn reizen naar Spanje verboden.
Veel Nederlanders en Belgen in Spanje begrijpen het niet, zo blijkt onder meer uit meer dan duizend reacties op Facebook onder het gewijzigde reisadvies van de Nederlandse Ambassade in Spanje en op reacties onder alle artikelen over het oranje reisadvies die sinds gisteren in de media verschenen. Mensen merken op dat waar zij verblijven of recent waren in Spanje ze zich doorgaans veiliger voelen dan in Nederland. Hierbij worden dan de maatregelen genoemd als dat iedereen overal mondkapjes draagt, dat op drukke plaatsen zoals supermarkten en horecagelegenheden de regels van sociale afstand en hygiëne goed worden nageleefd, niet in de laatste plaats door de uitbaters van die gelegenheden zelf. Sommige komen met lokale of regionale cijfers van de plek waar ze verblijven en zetten die af tegen de cijfers in Nederland.
De regionale verschillen zijn dan ook groot wat betreft het virus in Spanje. Het merendeel van de besmettingshaarden die zijn ontstaan na de versoepeling van de maatregelen vanaf mei vindt zijn oorsprong op arbeidslocaties zoals de fruitpluk in het noordoosten van Spanje (Aragón en Catalonië), in de landbouw in Almería en in familieverband op feestjes en andere bijeenkomsten.
De grote toename van het aantal besmettingen in Spanje ten opzichte van die in andere landen wordt vooral gezocht in de lange en strenge lockdown. Zes weken lang konden mensen alleen hun huis verlaten voor essentiële zaken. Het lijkt erop dat zij, en vooral jongeren, de schade van zes weken binnen zitten en niemand zien, daarna zijn gaan inhalen toen het weer ‘mocht’ en toen het virus naar de achtergrond verdwenen leek te zijn. Bovendien is de situatie in grote delen van Spanje nooit zo erg geweest als de beelden uit Madrid bijvoorbeeld lieten zien. Aan de populaire vakantiekusten zoals de Costa Blanca, Costa Cálida en de Costa del Sol is de situatie in ziekenhuizen gedurende de eerste golf altijd min of meer onder controle geweest.
Familieland
Spanje is een familieland en families – als verschillende generaties al niet samenwonen – zochten ze elkaar wel meteen weer op zodra dat mocht. Eenmaal samen bleken ze het niet zo nauw te nemen met de mondkapjes en afstandsplicht. Voorbeelden te over dat je mensen elkaar ziet omhelzen ter begroeting en ze om elkaar te kussen hun mondkapje even afzetten. Vijf op de tien besmettingen vindt plaats in familieverband, zo blijkt uit officiële gegevens van het Spaanse gezondheidsministerie.
Reproductiecijfer
Het gemiddelde reproductiecijfer voor Spanje ligt nu op 1,04. Dat is iets boven de gewenste 1. Dat betekent dat 1 persoon gemiddeld iets meer dan 1 persoon besmet. Het is wenselijk dat dit getal onder de 1 blijft, dan neemt de verspreiding niet meer toe. De regionale verschillen in dit opzicht zijn erg groot. Zie voor meer coronacijfers per regio dit overzicht van RTVE. In Andalusië ligt dat getal bijvoorbeeld op 1,14 en in Madrid op 2. In Valencia op 0,94 en in Catalonië op 0,85. Die verschillen zijn terug te voeren op het feit dat de autonome regio’s in Spanje zelf hun gezondheidsbeleid bepalen. In de ene regio wordt meer getest dan in de andere en in de ene regio is het contactonderzoek weer beter geregeld dan in de andere. Dat maakt een goed overzicht krijgen van de situatie behoorlijk gecompliceerd.
Toerisme
Waar Spanje in 2019 nog 83 miljoen toeristen ontving, zijn alle cijfers van aankomsten, bezettingsgraad en uitgaven inmiddels tot een minimum geslonken. In juli daalde het aantal overnachtingen in hotels met 73,4 procent ten opzichte van juli vorig jaar, volgens gegevens van INE. Dit ondanks dat juli de maand was, waarin de Spaanse grenzen weer open waren en mensen weer op reis konden. Dat betekent dat juli de vijfde achtereenvolgende maand was van daling van aantal overnachtingen. Sinds januari betreft die daling 71,1 procent.In de eerste zeven maanden van het jaar zijn 55,6 miljoen overnachtingen geteld. Vorig jaar waren dat er 192,7 miljoen.
Hotels en andere bedrijven in de branche hebben verschillend gereageerd. Veel besloten direct na de lock down om niet open te gaan. Volgens INE gingen 12.086 toeristische bedrijven wel open. Dat is 29,5 procent minder dan in juli 2019. Het aantal aangeboden overnachtingsplaatsen daalde met 44,8 procent. Maar zelfs dat flink geslonken aanbod had nog last van de ineenstorting zonder precedenten van de vraag. Het geringe aantal accommodaties dat wel open was, had een bezettingsgraad van 35 procent midden in de zomer.
Volgens INE werkten in juli 114.990 mensen in hotels. 59 procent minder dan in 2019. Ook de gemiddelde verblijfsduur daalde met 25,5 procent. Dat wordt in de hele sector gevoeld. Om toch nog mensen te trekken, verlaagden veel hotels hun prijzen. Volgens INE daalden die van hotels in juli met gemiddeld 8,22 procent.
De toeristische branche bood in juli 167.000 banen minder dan een jaar geleden. Het economische effect en dat op de werkgelegenheid is desastreuzer in alle plaatsen die grotendeels van het toerisme afhankelijk zijn zoals Benidorm, Roquetas del Mar, Torremolinos, Marbella, Lloret de Mar, Salou, Barcelona, Magaluf en ga zo maar door.
Het bruto binnenlandse product van specifieke kustzones, zoals de Balearen, is met meer dan 40 procent gedaald. De regering van de Balearen schatte het verlies van de economie van de eilanden onlangs op ongeveer 9 miljard euro.
Dinsdag werd bekendgemaakt dat de Spaanse minister van Industrie, Handel en Toerisme, Reyes Maroto, en haar staatssecretarissen in september in het parlememt zullen verschijnen om verslag uit te brengen over de gevolgen van de crisis veroorzaakt door de Covid-19-pandemie en de balans van het toeristenseizoen. Veel brancheverenigingen in de sector eisen hulpmaatregelen.