Deze verontreiniging, die ontstaat door menselijke activiteit en vooral door slecht – of zelfs het gebrek aan – afvalbeleid, treft bijna alle natuurgebieden van Spanje, ook de beschermde gebieden, meldde Octavio Infante van de Spaanse vogelbescherming SEO / Birdlife aan het Spaanse persbureau Efe. De resten van deze verbindingen blijven jarenlang achter in de natuur.
De gegevens zijn afkomstig uit het onderzoek ‘Science LIBERA. Analyse van de diffuse verontreiniging in natuurgebieden’, dat is voorbereid door SEO / BirdLife in samenwerking met milieuorganisatie Ecoembes. Twee en een half jaar lang is de diffuse verontreiniging geanalyseerd, en behalve de verontreiniging die nu wordt veroorzaakt is ook gekeken naar verontreiniging uit het verleden die kan zijn veroorzaakt door producten die inmiddels zijn verboden.
‘Het belangrijkste deel van het onderzoek bestond uit het nemen van water-, bodem- en sedimentmonsters in 140 belangrijke vogel- en biodiversiteitsgebieden (IBA’s), die een groot gebied van Spanje bestrijken, voor latere analyse in het laboratorium”, aldus Infante.
Water
Hij vervolgt: ‘In slechts vier van de 140 bemonsterde gebieden hebben we geen enkele vorm van verontreiniging aangetroffen. Dit wijst erop dat praktisch het gehele nationale grondgebied heeft te maken met de gevolgen van een of andere vorm van diffuse verontreiniging’. De vier gebieden waar geen verontreinigende stoffen zijn aangetroffen, zijn Sierra de Lokiz, Urbasa en Andía in de rivier de Gandara (Navarra), Freser-Setcases in de rivier de Ter (Girona), Turbón-Espes-Sis in de rivier de Isábena (Huesca) en Riaño in de rivier de Esla (León).
‘Er zijn aanzienlijke hoeveelheden van bepaalde geneesmiddelen gemeten en ook zagen we dat in 32% van deze gebieden de minimumhoeveelheden overschreden werden. We vermoeden dat deze ophoping van chemische stoffen aanwezig in het milieu of in levende wezens (bioaccumulatie) niet alleen voor dieren een risico kan gaan vormen, maar ook voor de menselijke gezondheid in het geval van watervervuiling.
Bovendien hebben we in 74% van de watermonsters ‘ook hoge nicotineniveaus gevonden’, wat de menselijke aanwezigheid in de natuur aantoont, vooral in die gebieden waar we een grotere zichtbare vervuiling zouden waarnemen,’ zei hij verder.
Pesticiden
Van eerder verboden verontreinigende stoffen werden vooral resten organochloorpesticiden gevonden, bekend als het insecticide DDT (dichloordifenyltrichloorethaan). Het middel is sinds 1994 verboden maar werd op grote schaal gebruikt tussen de jaren 50 en 80 van de vorige eeuw. ‘Het is opvallend dat, ondanks het verbod dat al zo lang van kracht is, de pesticiden in meer dan 75% van de geanalyseerde monsters werden aangetroffen’.
Metalen
Volgens Infante zijn ‘op sommige plaatsen vrij aanzienlijke en zelfs verontrustende hoeveelheden’ metalen aangetroffen, maar ‘verder onderzoek is nodig om te kijken waar de metalen zijn aangetroffen omdat zij uit oude mijnen afkomstig kunnen zijn’.
Herstel van het milieu
Op basis van het onderzoek willen de initiatiefnemers dat de Autonome Regio’s of de Staat zich gaan bezighouden met het herstel van beschermde natuurgebieden. ‘Het tegengaan van vervuiling verdient exclusieve aandacht en is van essentieel belang. Aan het onderzoek, waarbij meer dan 49.000 gegevens van meer dan 2.500 monsters zijn geanalyseerd, is meegewerkt door het Instituut voor Milieudiagnose en Waterstudies en het Instituut voor Onderzoek van de Rijkdommen van de Jacht, die beide deel uitmaken van de Spaanse Wetenschappelijke Onderzoeksraad CSIC.
Uitvoerend directeur van SEO / BirdLife, Asuncion Ruiz, stelt dat dit probleem op alle niveaus bestreden moet worden. ‘De overheden moeten zich, nu er fondsen zijn voor het herstel van de natuur, ook inspannen voor het ontgiften van de natuur.
Wat kun je zelf bijdragen aan een beter milieu?
De CEO van Ecoembes, Oscar Martín, verklaarde dat ‘we nu de kans kunnen grijpen om het menselijk afval dat zo verwoestend is voor de natuur, te verminderen. Dat vraagt iets van iedereen. We moeten ons eigen consumptiegedrag veranderen en het concept van de circulaire economie in de breedste zin moeten toepassen’, benadrukte Martín.