The Economist’ beschouwt Spanje namelijk als een ‘gebrekkige democratie’ vanwege het uitblijven van een vernieuwing van de Algemene Raad voor de Rechtspraak (CGPJ), het hoogste gerechtelijke orgaan in het land. Dit eist volgens het Britse weekblad zijn tol van de democratische kwaliteit van Spanje. Het mandaat van de CGPJ is al drie jaar verstreken.
Lees ook: Brussel waarschuwt Spanje voor politisering rechtspraak
In een rapport dat deze week is gepubliceerd door de ‘Economist Intelligence Unit’, zakt Spanje uit de categorie ‘volledige democratieën’ naar de categorie ‘defecte democratieën’. Die daling is een gevolg van het gebrek aan vernieuwing van het hoogste bestuursorgaan van de rechters. Dit brengt de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in gevaar en vergroot het risico op politisering van de rechtspraak.
Gebrekkige democratieën
Het door The Economist uitgegeven jaarverslag, analyseert democratieën over de hele wereld. Dit doen de onderzoekers op basis van 60 indicatoren die zijn onderverdeeld en gescoord in 5 verschillende categorieën. Het gaat om democratieën in verschillende niveaus: “volledige democratieën”, “defecte democratieën”, “hybride regimes” en tenslotte “autoritaire regimes”. “Gebrekkige democratieën” zijn democratieën met vrije verkiezingen, maar met “problemen” en “aanzienlijke zwakheden” in sommige aspecten, zoals politieke participatie of bestuur.
Spanje stond in 2017 al op het punt de categorie van volledige democratie te verliezen. Toen bevond het land zich te midden van de Catalaanse onafhankelijkheidcrisis. Dit jaar is het dan zover met een kleine marge van punten. In 2020 is Spanje volgens deze studie van 8,12 naar 7,94 gegaan en dat betekent degradatie naar de categorie gebrekkige democratie.
Uitblijvende vernieuwing van de CGPJ
De uitblijvende vernieuwing van de CGPJ ligt hieran ten grondslag. Bij verschillende gelegenheden is die vernieuwing afgebroken. De Volkspartij PP en de socialistische PSOE konden geen overeenstemming over de benoemingen bereiken. PP-leider Pablo Casado blokkeerde de onderhandelingen door het veto van kandidaten Casado’s partij de onderhandelingen blokkeerde door het veto van kandidaten. Dit betrof vooral kandidaten van coalitiepartner Unidas Podemos.
Daling score op onafhankelijkheid van de rechterlijke macht
“De achteruitgang van Spanje in 2021 is vooral het resultaat van een daling van de score op de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Die houdt verband met politieke verdeeldheid rond de vernieuwing van nieuwe magistraten in de Algemene Raad voor de Rechtspraak”, zegt het rapport. Vergeet niet dat de Raad sinds 2018 niet is vernieuwd en er is geen overeenstemming bereikt over de verlenging ervan.
Toenemende parlementaire fragmentatie
Het rapport voegt bovendien toe: “Spanje lijdt onder een toenemende parlementaire fragmentatie, een reeks corruptieschandalen en groeiend nationalisme in Catalonië”. Deze vormen volgens de studie uitdagingen voor het bestuur van het land.
Spanje enige Europese land dat zakte in ranglijst
Uit het onderzoek blijkt dat Spanje en Chili het afgelopen jaar de enige landen ter wereld waren die de categorie “volledige democratie” verloren. Spanje is bovendien het enige Europese land dat in deze ranglijst zakte.
“Wel zagen de meeste landen hun scores licht dalen als gevolg van de aanhoudende politieke gevolgen van de coronaviruspandemie”, legt het rapport uit.
Nederland staat op de 11e positie in deze index en België is te vinden op nummer 36. De top 3 wordt gevormd door Noorwegen, IJsland en Finland.
Globale score naar nieuw dieptepunt
Meer dan een derde van de wereldbevolking leeft onder autoritair bestuur, terwijl slechts 6,4% een volledige democratie geniet. De globale score daalde van 5,37 naar een nieuw dieptepunt van 5,28 op tien. De enige vergelijkbare daling sinds 2006 was in 2010 na de wereldwijde financiële crisis.