Na de perioden van intense hitte in mei, juni en juli liep de temperatuur van de Middellandse Zee in september nog op tot 31 graden Celsius. Nu ook oktober waarden laat zien die afwijken van het normale weerbeeld, is de zee een “waterdampfabriek” geworden. Dat zegt Mario Picazo, meteoroloog van Etiempo.es. Dat zorgde voor veel “hitte en opvliegers” tijdens de zomer. Het ergste moet volgens deze deskundige echter nog komen in de vorm van een grotere kans op overstromingen en een impact op mariene soorten.
Grotere kans op DANA’s
Picazo wijst erop dat wanneer de temperatuur van de lucht daalt het gebruikelijk is dat weersfenomenen zoals DANA of ‘gota fria’ optreden. Die veroorzaken doorgaans episodes van zeer intense regen. Door het warme zeewater is de kans nu groter op de vorming van “zeer energieke” wolken die dit fenomeen kunnen versterken.
“Er zijn geen tongen, octopussen of inktvissen”
Een ander gevolg van de hoge temperatuur van de Middellandse Zee is dat het visseizoen vertraagd: “Er zijn geen inktvissen, octopussen of tongen”. Minder dan een week voor november begint, zou de watertemperatuur, die deze zomer zijn historische record brak, rond de 18 graden Celsius moeten liggen voor de kust van Castellón. Nu is het daar op sommige punten 24 graden.
Voor het toerisme is dat wel goed, want alle Noord-Europeanen die hier hun herfstvakantie komen doorbrengen, kunnen genieten van aangename stranddagen, maar de hoge temperaturen verstoren wel de gebruikelijke viscyclus en vertragen het seizoen. “De vissers zijn in de war. In de diepten waar de vis meestal wordt gevonden, is het leeg”, zegt Jaime Federico, secretaris van de vissersvereniging Vinarós in de krant NIUS.
De vissers in het gebied waarschuwen al weken voor het gebrek aan vangsten. “Het water is erg warm en alles is erg stil. Het seizoen van de tong is bijna voorbij en we hebben deze vissen nog steeds niet gevangen, zegt een net aangemeerde visser na weer een slechte dag.
Andere soorten die typisch zijn voor die tijd komen nog steeds niet voor. “De octopus en de inktvis zijn ver van de kust, ze verschuilen zich in de diepe zee op zoek naar de kou”, legt de visser uit.
Minder vangsten en dalende prijzen
Daar komt bij dat, ondanks de weinige vangsten, de prijs van vis op de markten is gedaald. De oorzaak ligt waarschijnlijk in het feit dat consumenten minder vis kopen vanwege de moeilijke situatie van gezinnen door de inflatie. Vissers komen bovendien in een lastiger situatie vanwege de sterk gestegen dieselprijzen en een algemene stijging van alle kosten. Alleen de garnaal, typisch voor dit gebied van de Oost-Spaanse kust, heeft zijn gedrag niet veranderd.
Een nieuwe bel met warme lucht treft Spanje
De intense hitte houdt aan in Spanje met een stijging van de temperaturen tot boven 33°C in het zuiden van het land. Het minimum zal niet onder de 20°C komen, vooral aan de kust van Cantabrië en de Middellandse Zee, waardoor de tropische nachten doorgaan tot volgende zondag, wanneer de temperaturen naar verwachting beginnen te dalen.
Warmtecirculaties boven Europa zullen frequenter voorkomen
Deze zeer ongebruikelijke weerssituatie doet zich ook voor elders in Europa. Volgens Meteored “drijft een synoptische configuratie met diepe lage druk boven de Atlantische Oceaan, tussen het westen van de Britse eilanden en het zuiden van IJsland, zeer warme lucht uit Noord-Afrika aan.” Voorts laten de “zuidelijke componentwinden op alle niveaus de doorstroom van die warme bel naar de Oostzee en Scandinavië toe”. Volgens de meteorologen van Meteored is deze situatie “dit jaar niet nieuw” en “worden deze circulaties tot dusver deze eeuw frequenter en intenser”.
In gebieden van Zuid-Europa, met name op Sardinië, Corsica, Sicilië, Malta, Kreta en Cyprus, is de hitte de afgelopen weken nog meer merkbaar dan in Spanje. Op Corsica en Sardinië geven thermometers voortdurend waarden aan boven de 30 graden, op sommige plaatsen zelfs 34 graden. Slechts drie dagen geleden, op 25 oktober, kleurde de kaart van Europa rood door temperaturen met afwijkingen tussen de 10 en 15 graden.
Warmste oktober ooit
In Spanje heeft het nationale weerinstituut AEMET al gewaarschuwd dat de maand oktober 2022 de warmste zou kunnen zijn aangezien de temperaturen steeds records bereiken. Aan het begin van de Puente de Todos los Santos (het lange weekend rond Allerzielen) liepen de maximumtemperaturen in sommige zones op tot 32 graden. November begint met temperaturen die meer typerend zijn voor mei of juni.
Voorspellingen voor november
November is normaal gesproken een van de regenachtigste maanden in grote delen van Spanje. Met een westenwind met Atlantische fronten die van west naar oost over het land trekken en die regen achterlaten. Hoewel er flinke buien zijn geweest met de stormen Armand en Beatrice hebben die droogte daar waar die het schrijnendst is niet verlicht.
Volgens het referentiemodel van Eltiempo worden in november hogere temperaturen verwacht in vergelijking met het gemiddelde van de data in bijna alle Spaanse regio’s (dit is niets nieuws dit jaar), en vooral tijdens de eerste twee weken van de maand. Temperaturen kunnen waarden hebben die 2ºC hoger liggen dan normaal in het binnenland, de oostelijke helft en de Balearen. In het noordwesten zou de temperatuur op bepaalde plekken in Catalonië en de Canarische Eilanden rond de gebruikelijke waarden liggen, of iets boven wat gebruikelijk zou zijn.
Tot nu toe geven de kaarten van Eltiempo.es aan dat de temperaturen gaan normaliseren in de laatste helft van de maand. Vooral met normale temperaturen in het midden en noorden van het schiereiland. In het zuiden en op de Balearen zullen ze tot 1ºC hoger zijn dan het gemiddelde.
Wel lijkt het erop dat we in het tweede deel van november meer regenval is te verwachten, vooral in het noordwesten in grotere hoeveelheden dan normaal. In de rest van het land wijzen de modellen op meer gebruikelijke neerslag voor die tijd van het jaar.
Als de hoge drukgebieden zich naar Centraal-Europa en de Noord-Atlantische Oceaan verplaatsen kan erin sommige mediterrane regio’s meer regenen dan normaal. In het westen is het dan de tweede helft van november weer vrij droog. Dat zou slecht nieuws zijn voor de grote rivieren op het schiereiland omdat de droogte zou verergeren. Op de Canarische Eilanden worden momenteel geen significante afwijkingen waargenomen.