CGT Andalucía roept consumenten op tot het boycotten van de Mercadona-supermarkt op woensdag 16 november. Een eerdere boycot vond plaats op 4 november verspreid door Andalusië. Deze oproep volgt op de laatste meldingen van gevallen van intimidatie en arbeidsmisbruik, schrijft de krant El Salto*.
CGT beweert dat “Mercadona ontslaat om wraak te nemen op de enige vakbond die haar arbeidsschendingen aan de kaak durft te stellen”. Op de poster die de acties aankondigt staat ook: “Mercadona behandelt zijn werknemers slecht door ze te dwingen ziek of met blessures te werken, en ontslaat ze omdat ze ziek zijn”.
In 2021 bereikte het bedrijf met 96.000 werknemers 25% van het marktaandeel in de sector. Dat cijfer is ver verwijderd van dat van Carrefour, tweede marktleider in het land, met 9% van de het marktaandeel. Datzelfde jaar boekte de supermarkt een nettowinst van 680 miljoen euro. Ook buiten de levensmiddelensector is Mercadona een van de bedrijven met de hoogste omzet van heel Spanje.
Ondanks het feit dat Mercadona is geïntegreerd in het dagelijks leven van de bevolking, komt oprichter en CEO, Juan Roig, zeer zelden in het openbaar. De volgens Forbes vierde rijkste man van Spanje weigert interviews te geven en geeft alleen commentaar op de jaarcijfers.
Duidelijke mediastrategie
De laatste jaren heeft Mercadona echter een heel duidelijke mediastrategie: door middel van “verhulde” reclame voor zijn producten continu positief in de media verschijnen. Zoek alleen op ‘Mercadona’ en vrijwel dagelijks verschijnen jubelberichten over de lancering van nieuwe producten of de positieve effecten van de economische activiteit van het bedrijf. Dit jaar werd de supermarkt door Merco nog uitgeroepen tot het bedrijf met de beste reputatie van Spanje.
Het is bijna onmogelijk om kritisch nieuws over het bedrijf van Roig te vinden, zoals bij andere grote nationale bedrijven zoals El Corte Inglés wel het geval is. Opvallend is ook dat het bericht over deze boycot alleen door El Salto Diario is overgenomen. Geen enkele andere Spaanse krant maakt er melding van. De nauwgezette zorg voor het imago is de garantie voor zijn hegemonie. Volgens het bedrijf zelf is “Mercadona een bedrijf dat betrokken is bij de doelstellingen van de samenleving.”
Het ontbreken van een kritische houding van de kant van de media, de nadrukkelijke aanwezigheid in het hele land en een altijd positieve presentatie van de kant van het bedrijf, zorgen voor een onwrikbaar beeld. Het algemene idee over Mercadona is zelfs dat het een van de bedrijven is die zijn werknemers het beste behandelt. Nu blijkt, volgens El Salto Diario, dat veel getuigenissen een andere realiteit geven die minder positief is.
Dag van strijd tegen het arbeidsbeleid van Mercadona
Ondanks het feit dat de zakelijke dynamiek in het hele land voorkomt, zijn er de afgelopen jaren in Andalusië verschillende gevallen van arbeidsmisbruik- en intimidatie geweest die tot deze oproep tot een boycot van de supermarkt hebben geleid. Die boycot wordt georganiseerd door de vakbond CGT Andalusië voor vandaag, woensdag 16 november. “Een dag van strijd tegen het arbeidsbeleid van Mercadona, dat zowel werknemers als hun families ontslaat en psychologisch aanvalt”, zeggen ze vanuit de vakbond. Op de dag van de boycot zullen er acties worden uitgevoerd bij verschillende vestigingen door heel Andalusië.
“Klaar met acceptatie van misbruik”
“We willen zichtbaar maken wat Mercadona doet en ook werknemers ervan bewust maken dat ze niet hun mond moeten houden, dat het op een gegeven moment klaar is met misbruik te accepteren. Door zaken als hen te dwingen om te gaan werken als ze ziek zijn; de combinatie van werk en gezin bijna onmogelijk te maken en dat degenen die wel hun rechten durven op te eisen hun toevlucht moeten nemen tot rechtbanken”, zegt Miguel Montenegro, algemeen secretaris van CGT Andalucía.
Ontslagstrategie
De boycotdag valt een dag voor de gerechtelijke verzoeningsprocedure van de laatste zaak die door de vakbond wordt vertegenwoordigd. Martín, een Mercadona-werknemer uit La Carolina (Jaén), klaagt aan dat hij is ontslagen omdat hij een relatie heeft met de secretaris van CGT Andalucía, Ceuta en Melilla. “We gaan de nietigheid van het ontslag met hand en tand verdedigen”, zegt Montenegro, “ze gebruiken altijd een vals disciplinair ontslag”.
Deze ontslagstrategie is volgens CGT door het bedrijf meermaals toegepast. Een modus operandi die een ontslag om disciplinaire redenen rechtvaardigt en het erkennen in een eventuele gerechtelijke procedure van de onbillijkheid van dat ontslag. De woordvoerder van CGT Andalucía zegt hierover: “Dankzij de niet-arbeidshervorming van [arbeidsminister. red.] Yolanda Díaz hoeven ze nog steeds geen salaris te betalen tijdens procedures, ook al zijn de ontslagen oneerlijk”.
Afgelopen augustus werden in Almuñécar Adela Olivares en Salvador Pagés, twee arbeiders die meer dan 20 jaar bij Mercadona werkten, onterecht ontslagen “na zoveel jaren dozen met fruit te hebben gedragen en worstjes te snijden”, zoals ze opmerkten in de bijeenkomst voor het filiaal georganiseerd door buurtbewoners. “Mercadona wil geen oudere werknemers, daarom gebruiken ze disciplinair ontslag, nadat ze jaren alles uit iemand hebben gehaald”, zegt Miguel Montenegro.
Gedwongen ontslagen en machtsmisbruik
Lolo Lorenzo werkte tot augustus 2020 bij Mercadona, toen hij werd ontslagen “wegens beperkingen in mijn bewegingsapparaat”, merkt hij zelf op. Het begon allemaal eind 2019 toen bij hem meerdere hernia’s werden vastgesteld. Na een aantal dagen ziekteverlof begonnen Mercadona en de ziektekostenverzekeraar, FREMAP, “druk op me uit te oefenen om me te ontslaan, ook al was ik nog niet hersteld”, zegt Lorenzo. De druk die maanden aanhield, ondanks het feit dat de werknemer nog steeds gehandicapt was en verschillende operaties moest ondergaan.
Lorenzo werd gedwongen weer aan het werk te gaan: “Ze zorgden ervoor dat ik weer aan het werk moest, zodat ze het meisje konden ontslaan dat mij verving en dat zwanger was geworden. Zo hoefden ze niet te betalen voor twee werknemers.” Ten slotte krijgt Lolo Lorenzo nog een ziekteverlof wegens veel voorkomende ziekte, waarvoor de sociale zekerheid zorgt, terwijl zijn ziekte direct verband hield met zijn werk en het bedrijf FREMAP ervoor had moeten zorgen. “Ik heb 16 jaar lang 11.000 kilo per dag van maandag tot zaterdag gesjouwd, deze kwalen zijn niet geërfd van mijn moeder”, zegt de arbeider.
Begin 2020 werd tijdens zijn ziekteverlof zijn loon niet meer betaald. Mercadona rechtvaardigde dit vanwege het feit dat hij een medische keuring had gemist. De melding daarvoor zou hij via zijn zoon hebben ontvangen. “Ze zeiden dat de melding was ontvangen door mijn zoon Manuel Lorenzo, maar mijn zoon heet niet zo en hij is ook nog eens acht jaar, dat kan niet”.
Al meer dan drie jaar hebben zowel Fremap als Mercadona het leven van Lorenzo moeilijk gemaakt door verschillende strategieën te hanteren. “Het was een tijd onmogelijk contact met ze te hebben, ze logen en lieten me ruim een jaar zonder betaling. Mijn gepensioneerde vader heeft mij en mijn gezin toen moeten helpen”, aldus Lorenzo.
Op 9 januari 2023 vindt het arbeidersproces plaats tegen beide bedrijven. De ex-werknemer beweert dat zijn zaak geen op zichzelf staand geval is van de manier waarop het bedrijf zijn personeel behandeld, maar dat het “de media en instellingen heeft gekocht”. Zijn zaak kwam uit op Canal Sur “maar ze lieten me alleen over de klacht praten met het Fremap-bedrijf, ze verboden me het woord Mercadona te gebruiken.”
Arbeidsmisbruik als deel van het DNA van het bedrijf
“Slechte arbeidspraktijken maken deel uit van het DNA van het bedrijf”, volgens CGT Bizkaia. Er zijn gevallen van seksuele intimidatie (in Valencia in 2015). Vakbondsrepressie in 2013 bij Francisco Enríquez die voor Mercadona in Malaga werkt. Hij werd ontslagen omdat hij deel uitmaakte van de CGT. Drie gevallen van arbeidsmisbruik in Fraga in 2013. Dit soort zaken halen zelden de media en de samenleving. Het stilzwijgen is te wijten aan de angst voor mogelijke represailles die het bedrijf zou kunnen nemen tegen werknemers en voormalige werknemers. Bovendien moet iedereen een clausule ondertekenen waarin ze beloven geen vertrouwelijke gegevens naar buiten te brengen.
De klant als ‘jefe’
Deze verplichting sluit aan bij andere kwesties in de gedragscode van het supermarktbedrijf. Die lopen uiteen van het verbod op tatoeages tot het aanwijzen van klanten als ‘de jefe (de baas). Die houding kan leiden tot discriminatie in de rangen van de werknemers tegen verschillende mensen om redenen van diversiteit. “Je zult bij Mercadona nooit een werknemer zien die duidelijk een andere raciale achtergrond heeft”, zegt Miguel Montenegro.
El Salto
*El Salto is een journalistiek project bestaande uit 200 mensen en meer dan 8.000 partners dat zich inzet voor een radicaal andere journalistiek: zonder financiering van Ibex35-bedrijven, democratisch, gedecentraliseerd en collectief eigendom. Wanneer je lid wordt, maak je het voor El Salto mogelijk om te blijven bestaan en meer mensen te bereiken met betere content.