Else Beekman
Het mijnbouwbedrijf Atalaya Mining heeft recent plannen ingediend om de bestaande dammen te verhogen. Dat zou leiden tot een toename van 107 miljoen kubieke meter afvalmateriaal van de kopermijn. Als deze dammen zouden bezwijken, zou dit een overstroming veroorzaken met 63 miljoen ton giftig slib. Dat is liefst 10 keer het volume van de beruchte milieuramp in Aznalcóllar in 1998. Toen liepen na een dambreuk 5,5 miljoen kubieke meter giftig slib en 1,5 miljoen kubieke meter zuur water met een hoog gehalte aan zware metalen en andere giftige stoffen in de rivieren Agrio en Guadiamar over een afstand van 40 kilometer voor het kon worden tegengehouden.
Veiligheid van de dammen in twijfel getrokken
De veiligheid van de mijnbouwdammen van Riotinto is al lange tijd een punt van zorg. El Pais schrijft dat onderzoeker Steven Emerman van de Universiteit van Utah in 2019 voorspelde dat de dammen binnen de komende 20 jaar met 95% waarschijnlijkheid zouden breken. Hij benadrukte dat de autoriteiten het gebied zouden moeten evacueren om de potentiële verlies van mensenlevens en een ecologische ramp te voorkomen.
Deskundigen wijzen bovendienop het latente risico van “licuatie”. Daarbij gaat het opgeslagen materiaal van vast naar vloeibaar over en neemt de druk op de dammuren toe. Dat kan uiteindelijk leiden tot een breuk in de structuur. Ecologen beweren dat “Atalaya Riotinto het slib in de dammen loost met een vloeibaar gehalte van 70 procent”, hoewel “de milieu- en mijnvergunningen vereisen dat het slib wordt verdikt tot onder de 50 procent”. Dat versnelt “de mogelijkheid dat de damwanden breken”. Bovendien stellen dezelfde organisaties dat “het bedrijf zelfs de geplande slibverdikkingsinstallatie niet heeft gebouwd”. Dat leidt tot versnelde verslechtering en onveiligheid van de dammen die het slib tegenhouden.
Angst en bezorgdheid onder de bevolking
De dreiging van een mogelijke milieuramp bij de mijnen van Riotinto heeft geleid tot angst onder de bevolking van de nabijgelegen steden en dorpen. In het artikel in El País uiten ze hun bezorgdheid over de gevolgen voor het milieu, het toerisme en de visserij, en vrezen dat de economie van de regio ernstig zal worden geschaad.
Milieurisico’s
Als de dammen van Riotinto bezwijken, zou dit leiden tot een catastrofale overstroming die zich over een afstand van 111 kilometer kan verspreiden. Het giftige slib zou via de rivier Odiel stromen en verschillende gebieden overspoelen, waaronder delen van de stad Huelva.
Experts schatten dat het slib ongeveer 10 uur nodig zou hebben om de monding van de rivier Huelva en de Atlantische Oceaan te bereiken. De impact op het milieu zou verwoestend zijn, met mogelijk grote schade aan de flora en fauna van de getroffen gebieden.
Economische impact
Daarnaast zou de economische impact van een dergelijke milieuramp enorm zijn. De regio Huelva staat bekend om zijn toerisme en visserij, die beide ernstig getroffen zouden worden door de overstroming van giftig slib. Lokale ondernemers maken zich zorgen over de gevolgen voor hun bedrijven, zoals Antonio Bonilla, eigenaar van een brouwerij nabij de monding van de rivier Huelva. Hij benadrukt dat de komst van het slib niet alleen zijn zaak zou ruïneren, maar ook de hele stad Huelva zou schaden.
Reactie mijnbouwbedrijfop de kritiek
Het mijnbouwbedrijf Atalaya Mining, verantwoordelijk voor de exploitatie van Riotinto, beweert dat de dammen “100% veilig” zijn en dat ze volledig vertrouwen hebben in het ontwerp van de uitbreiding. Ze bekritiseren de “valse catastrofale voorspellingen” en “ongegronde beschuldigingen” die volgens hen onnodige paniek veroorzaken. Atalaya Mining werkt samen met het Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC) van de overheid om een platform te ontwikkelen dat verschillende technologieën integreert om vroegtijdig mogelijke incidenten te detecteren.
Noodplan overheid
Ondertussen hebben de lokale autoriteiten een noodbeheersplan opgesteld voor Riotinto in geval van een damdoorbraak. Dit plan bevindt zich momenteel in de laatste fase van afhandeling, maar de inhoud ervan is nog niet bekendgemaakt.
“De regering luistert niet naar de waarschuwingen van onafhankelijke experts, zij zullen het weten en zullen verantwoording moeten afleggen als er uiteindelijk een breuk optreedt,” bekritiseert Isidoro Albarreal, activist op het gebied van mijnbouw bij Ecologistas en Acción.
Riotinto als symbool van opoffergebied
De situatie in Riotinto werpt ook een bredere vraag op over de prijs die wordt betaald voor mijnbouwactiviteiten. Lucas Barrero, onderzoeker aan de Autonome Universiteit van Barcelona, noemt Riotinto een “spiegel van opoffergebieden”. Hij wijst op de directe gevolgen van mijnbouw en de neerslag die de industrie genereert, met verwijzing naar andere problematische sites in de regio, zoals de stortplaats in Nerva en de fosfoyesos-vijvers nabij Huelva. Barrero benadrukt dat de economische voordelen vaak naar multinationals gaan, terwijl de lokale gemeenschappen de lasten dragen.