Else Beekman
Een recent artikel van Infobae legt de vinger op een zere plek. De provincie Girona ontving vorig jaar 8,4 miljoen toeristen. Hiervan bezochten 7,3 miljoen voor een paar dagen een plek aan de 214 kilometer lange en zeer aantrekkelijke kust. Alleen wat lijkt op een economische zegen, begint nu aardig op een ecologische en sociale vloek te lijken.
Vooral in populaire kustplaatsen zoals Lloret de Mar, Blanes, Tossa de Mar en Calella de Palafrugell zijn de effecten van overtoerisme duidelijk voelbaar. Deze gebieden, ooit bekend om hun serene stranden en authentieke cultuur, zijn nu overspoeld door toeristen die op zoek zijn naar zon, zee, strand en uitgaanscultuur.
Ecologische gevolgen
De massale aanwezigheid van toeristen veroorzaakt niet alleen een verstoring van het lokale leven maar ook ernstige milieuproblemen. Afvalbergen groeien, en het ecologisch evenwicht in zeegebieden komt in gevaar. De delicate balans van lokale ecosystemen staat op het spel.
Sociale spanningen en lokale gevolgen
Voor lokale bewoners hebben de hordes toeristen invloed op hun dagelijks leven. De gevolgen zijn in alle plaatsen in Spanje die onderhevig zijn aan massatoerisme hetzelfde. Woningprijzen schieten omhoog, waardoor veel locals de huren niet meer kunnen betalen. Ook klagen bewoners over de erosie van de lokale cultuur en tradities. Authentieke winkels en markten maken plaats voor souvenirshops en fastfoodrestaurants.
Stranden worden met het jaar drukker en soms overschrijden boten, vanwege ruimtegebrek, de afgebakende ruimte voor zwemmers en vormen zo een potentieel gevaar. Op hun beurt overspoelen frisdrankblikjes, bier of sigarettenpeuken het zand vanwege het gebrek aan bewustzijn (en opvoeding) over het behoud van deze natuurlijke schoonheid. Het zijn aspecten die de biodiversiteit van het milieu direct en ernstig aantasten.
SOS Costa Brava
De entiteit SOS Costa Brava komt naar voren als de belangrijkste verdediger van de kostbare bestemming die de Costa Brava is. De vereniging, die een twintigtal verenigingen en groepen verenigt die allemaal strijden voor de verdidiging van dit gebied, probeert sinds 2018 te waarschuwen voor overtoerisme aan de Costa Brava.
De voorzitter van SOS Costa Brava, Irene Gisbert, zegt tegen Infobae: “Het belangrijkste doel is om stedelijke speculatie aan de Costa Brava te stoppen. We hebben genoeg toerisme, er is geen water meer, er zijn geen stranden meer, er hoeft niets meer gebouwd te worden”, zegt zij.
Positief: Seizoensgebondenheid biedt ruimte voor herstel
“De natuurlijke rijkdommen, en met name het zeeleven, lijden sterk onder menselijke invloeden. Neem bijvoorbeeld het zeegras Posidonia, dat cruciaal is voor het ecosysteem. Dit wordt beschadigd wanneer boten lukraak hun anker uitgooien of wanneer de zee overbevolkt is,” zegt Irene. Aan de positieve kant merkt ze op dat het toerisme in het gebied seizoensgebonden is, wat enige ruimte voor herstel biedt.”
De aanhoudende toestroom van vakantiegangers stimuleert ongeremde bouw direct aan de kust. Daardoor wordt zowel het natuurlijke landschap als de kust zelf aangetast. Zo is het Castell-Cap Roig Natuurpark de enige plek aan de Costa Brava waar bouwen taboe is. Dit park huisvest een handvol eeuwenoude boerenhuizen. Vroeger waren deze het domein van vissers en dorpsbewoners, maar nu fungeren ze voornamelijk als luxueuze vakantiehuizen voor de welvarende klasse die er maar sporadisch tijd doorbrengt.
Bouw tweede woningen moet stoppen
“Gisbert benadrukt dat de bouw van tweede woningen moet stoppen, vooral omdat de regio al te kampen heeft met beperkte watervoorraden en overbevolkte stranden. In plaats daarvan zouden er beter hotels kunnen zijn waar mensen naar wens kunnen verblijven. De meningen in de gemeenschap zijn echter verdeeld.
“Sommige mensen vinden het huidige model prima en willen hoogwaardig toerisme dat kleinschalig blijft. Anderen, zoals eigenaren van diensten of restaurants, zien graag dat hun zaken zo vol mogelijk zitten met toeristen,” zegt Irene. Ze wijst ook op de nalatigheid van lokale overheden die weinig zorg voor het gebied tonen.
Mogelijke oplossingen
Volgens SOS Costa Brava is het stoppen met bouwen een voor de hand liggende oplossing. Ze stellen zelfs voor om te beginnen met het afbreken van bestaande structuren. Gemeenten spelen een sleutelrol in dit proces en zouden actiever grond moeten aankopen om te ‘renaturaliseren.’
Limiet stellen aan aantal toeristen
“Op dit moment doen de meeste gemeenten weinig om hun grondgebied te beschermen, ondanks beweringen van het tegendeel. Ze zouden moeten beginnen met het herbestemmen van gebieden die nu als bouwgrond worden gezien, maar die eigenlijk natuurgebieden zijn, zoals bergachtige zones of dennenbossen,” zegt Gisbert. Zij pleit ook voor een kwalitatief model, waarbij bijvoorbeeld een limiet wordt gesteld aan het aantal toeristen dat een dorp kan bezoeken.
“Massatoerisme op deze schaal is niet zinvol”
“In de zomer zijn de dorpen overvol. Mensen staan in kilometerslange files en hebben een of twee uur nodig om drie kilometer af te leggen. De gemeenten moeten daarom beslissen welk toerismemodel ze willen hanteren. Massatoerisme op deze schaal is gewoon niet zinvol,” concludeert de voorzitter.”
Lees ook: Costa Brava staat voor het beste cruiseseizoen in zijn geschiedenis