De prijzen zijn opgelopen tot respectievelijk 1,751 euro per liter voor super 95 en 1,668 euro per liter voor diesel.
De stijging van de prijs van ruwe olie drijft de brandstofprijzen op, hoewel deze ook wordt beïnvloed door andere factoren zoals hun specifieke prijzen op de internationale markten – onafhankelijk van die van olie – belastingen, logistieke kosten en brutomarges.
Stijging olieprijs
De stijging van de olieprijs heeft twee oorzaken: de verlaging van de productie door exporterende landen en de toename van de vraag. ‘Op dit moment is de belangrijkste factor de productieverlaging door de producerende landen,’ zegt Antonio Turiel, onderzoeker en expert in de oliemarkt. Exporteurs draaien al maanden de kraan om zo de prijs van ruwe olie te verhogen.
De Organisatie van Olie Exporterende Landen (OPEC) kwam bijna een jaar geleden, in oktober 2022, overeen om de olieproductie met 2 miljoen vaten per dag te verminderen. In april werd de vermindering verhoogd naar 3,6 miljoen. In juni besloten de exporteurs om deze vermindering te verlengen tot eind 2024, een jaar langer dan oorspronkelijk gepland. Saudi-Arabië en Rusland voegden daar tot het einde van het jaar nog een extra verlaging van de olieproductie met 1,3 miljoen vaten per dag aan toe.
Productieverlagingen versus stijgende vraag
Met het verlagen van de productie mikken de exporterende landen op een stijging van de prijs van ruwe olie. Ondanks de bezuinigingsstrategie van de producerende landen kan een buitensporige stijging van de olieprijs averechts werken. ‘Als de prijs te veel stijgt, zal dat een recessie veroorzaken. Een inkrimping van de economische activiteit doet de vraag dalen en daarmee ook de prijs’, waarschuwt Turiel, die erop wijst dat de prijs van een vat nog steeds tot 110 dollar kan stijgen.
Het risico ligt in de grote afhankelijkheid van vrijwel alle productiesectoren van het ‘zwarte goud’. Op hetzelfde moment dat de OPEC de productie heeft verlaagd, is de wereldvraag naar olie gestegen. Dat komt voornamelijk door de heropleving van China na de pandemie, de toename van het aantal vluchten tijdens de zomer en de behoeften van de petrochemische industrie, aldus de Spaanse vereniging van olieproducenten (AOP).
In juni registreerde het Internationaal Energie Agentschap (IEA) een record wereldvraag naar olie van 103 miljoen vaten per dag en wijst erop dat het verbruik de komende jaren zal blijven stijgen.
Angst voor een stijging dieselprijzen
‘Op dit moment is de prijs van diesel het meest verontrustend’, zegt Turiel. Hij sluit niet uit dat de dieselprijs weer in de buurt van de twee euro zal komen, wat ook wordt beïnvloed door het Russische veto op de invoer van olieproducten. ‘Diesel is de levensader van ons systeem: het is transport, mijnbouw en landbouw,’ legt hij uit. De dieselprijzen zijn de afgelopen elf weken sterker gestegen dan die van benzine.
Stijgende inflatie
‘Als de brandstofprijzen die we nu hebben nog enkele maanden worden gehandhaafd, zullen ze uiteindelijk worden doorberekend in andere prijzen, omdat ze de logistiek duurder maken en dit maakt de hele keten duurder’, verklaart econoom Antoni Cunyat, docent aan de Open Universiteit van Catalonië (UOC) en de Universiteit van Valencia. Voor de expert is de huidige situatie niet vergelijkbaar met de situatie na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. ‘We hebben niet de maxima bereikt die toen werden bereikt en we beginnen met hogere prijsniveaus, wat betekent dat de kwantitatieve stijging niet zo hoog is, maar het belangrijkste is hoe lang deze benzine- en dieselprijzen aanhouden’, kwalificeert hij.
Volgens gegevens van het Nationaal Instituut voor de Statistiek (INE) is de opleving van de inflatie in de afgelopen twee maanden al grotendeels te danken aan de hogere brandstofprijzen. Volgens de prognoses zal de inflatie tot het einde van het jaar op dit opwaartse pad blijven. De Bank van Spanje heeft deze week haar prognose voor de Spaanse economie bijgesteld en haar inflatieverwachtingen voor 2023 en 2024 verhoogd naar respectievelijk 3,6% en 4,3%, vanwege de hogere energieprijzen en met name de olieprijzen.