Carles Puigdemont eist zeggenschap over migratiebeleid Catalonië

Junts wil zelf quota en deportaties bepalen

door Else BeekmanElse Beekman
puigdemont wil zeggenschap over migratiebeleid Catalonië

De Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging blijft druk uitoefenen op de Spaanse regering. Carles Puigdemont, leider van Junts, eist dat Catalonië zelf zeggenschap krijgt over het regionale migratiebeleid, inclusief het bepalen van quota en het uitvoeren van deportaties. Dit zou een unicum zijn binnen de Europese Unie, waar geen enkele regio zulke bevoegdheden heeft.

Maar hoe realistisch is deze eis? En wat betekent dit voor Spanje en Europa? Puigdemont, die vanuit Brussel politiek asiel geniet, ziet immigratiebeheer als een essentiële stap richting meer autonomie voor Catalonië. Junts dreigt hun steun aan de Spaanse regering in te trekken als er binnen een maand geen akkoord is over deze kwestie. Dit ultimatum volgt op de recente afwijzing van het omstreden “decreet-ómnibus” door Junts. Daarmee liet de partij zien dat ze bereid is het voortbestaan van de regering-Sánchez in gevaar te brengen.

Grondwettelijke beperkingen

Volgens de Spaanse grondwet (artikel 149.1.2) is immigratiebeleid een exclusieve bevoegdheid van de centrale overheid. De uitspraak van het Spaanse Grondwettelijk Hof in 2010 bevestigde dat de regio’s geen controle kunnen krijgen over het aantal immigranten of hun verblijfsstatus. Wel hebben sommige autonome regio’s, waaronder Catalonië, bevoegdheden op het gebied van integratie, zoals sociale bijstand, gezondheidszorg en arbeidsmarktbeleid.

Europese context: een uitzonderingspositie?

Als de regering ingaat op de eis, zou dat een unicum zijn in Europa. Geen enkel land in de EU heeft immigratiebeheer gedelegeerd aan een regionale regering. Zelfs in federale staten zoals Duitsland en België zijn de bevoegdheden beperkt tot integratiebeleid. Grenscontroles en verblijfsvergunningen blijven nationale bevoegdheden. Als Spanje aan Puigdemonts eis tegemoetkomt, zou dit een precedent scheppen dat elders in Europa nauwelijks denkbaar is.

Politieke implicaties

De Spaanse regering zoekt ondertussen een compromis. De politiebevoegdheden van de Mossos d’Esquadra worden uitgebreid tot luchthavens en havens, maar Puigdemont eist meer: volledige zeggenschap over wie Catalonië binnenkomt en vertrekt. Dit brengt Madrid in een lastig parket, want een te grote concessie zou niet alleen de Spaanse wet, maar ook de Europese verdragen op de proef stellen.

De rol van de EU

De EU heeft recentelijk een nieuw migratiepact aangenomen, waarin wordt benadrukt dat immigratie een gedeelde verantwoordelijkheid is van alle lidstaten. Spanje is momenteel bezig met een hervorming van de vreemdelingenwet om ongedocumenteerde minderjarige migranten beter te verdelen over de autonome regio’s. Cataloniës wens om een uitzonderingspositie in te nemen, botst met dit Europese beleid.

Politieke spanningen rond herverdeling migranten

Dat de migratiecrisis in Spanje een politiek gevoelig thema is, blijkt wel uit de recente spanningen rond de herverdeling van migranten. Die lopen vooral hoog op tussen de Partido Popular (PP) en de sociaaldemocratische arbeiderspartij (PSOE). De PP uit forse kritiek op het migratiebeleid van de PSOE-regering, vooral op de hervorming van de immigratiewet die de herverdeling van minderjarige migranten tussen de autonome regio’s moet vergemakkelijken. Volgens de PP creëert het beleid van de PSOE een “aanzuigend effect”, waardoor meer migranten naar Spanje zouden komen.

Op haar beurt, beschuldigt de PSOE de PP ovan het blokkeren van noodzakelijke hervormingen en het weigeren verantwoordelijkheid te nemen voor de opvang van migranten. Vooral op de Canarische Eilanden zijn de spanningen groot. Daar is de migratiedruk enorm en bekritiseert de regionale regering zowel Madrid als de PP voor het uitblijven van concrete maatregelen. De onenigheid leidt tot een impasse: beide partijen geven elkaar de schuld van de huidige situatie en houden zo oplossingen die nodig zijn om de migratiecrisis aan te pakken tegen.

‘Junts regeert in plaats van Sánchez’

Miguel Tellado, woordvoerder van de PP in het Spaanse parlement, heeft scherpe kritiek geuit op de recente overeenkomsten aangaande de Ombibus-wet tussen de PSOE en Junts. Tijdens een partijbijeenkomst in Vic afgelopen weekend stelde Tellado dat Pedro Sánchez de feitelijke macht in Spanje uit handen heeft gegeven aan Carles Puigdemont. Waar eerder werd gevreesd dat Sánchez Puigdemont de leiding over de Generalitat zou geven, zou hij hem nu in feite de controle over de nationale regering hebben overgedragen.