Else Beekman
Wie aan Tenerife denkt, ziet vaak stranden, all-inclusive hotels en eindeloze zon. Maar in Dagboek van een Canariër – De schaduwzijde van een eiland laat Erik Van den Storme een heel ander gezicht van het Canarische eiland zien. Geen toeristische brochure, maar een indringend dubbelportret van twee mensen: een Vlaamse vrouw en een Canarische herder. Allebei proberen ze op hun eigen manier te ontsnappen aan de beperkingen van hun leven.
Een jonge vrouw verruilt eind jaren zeventig Antwerpen voor Tenerife. Wat een zonnige en vrije tijd hadden moeten worden, verandert in een ontdekkingsreis gevuld met cultuurverschillen, morele dilemma’s en liefdesperikelen. Wanneer ze jaren later het dagboek van haar vroegere Canarische geliefde Eduardo in handen krijgt, ontvouwt zich een nieuw panorama: het ruwe, vaak harde bestaan van de eilandbewoners in de tijd vóór de toeristische boom.
“Vandaag denk ik soms met heimwee terug aan mijn tijd als herder. Ik herinner mij de mooie dingen, de romantiek, maar niet het harde leven, de eenzaamheid, de uren onder de verzengende zon zonder schaduw.”
Onverwachte geschiedenis van Tenerife
Van den Storme weet deze uiteenlopende perspectieven tot een meeslepend geheel te combineren. De passages uit Eduardo’s dagboek bieden een onverwachte geschiedenis van Tenerife. Armoede, bijgeloof, trots en koppigheid vormen hierin de rode draad. Zijn stem is eenvoudig, soms schokkend eerlijk, en maakt duidelijk hoe groot de kloof was (en deels nog is) tussen het moderne, toeristische Tenerife en het eiland van herders, grootgrondbezitters en overlevingsdrang.
Tenerife sloopt oud en lelijk hotel om kust te transformeren
De schrijfstijl is verzorgder dan je in veel zelfuitgegeven romans aantreft. Van den Storme schrijft soepel, met oog voor detail en een subtiel gevoel voor humor. Soms zakt het tempo wat in in de langere historische uitweidingen over de families Bello en De Ponte, maar dat wordt gecompenseerd door de warmte waarmee hij de Canarische cultuur en mentaliteit beschrijft.
“Mijn vader kende elk pad, elke rots of steen, hoe klein ook, en alle planten die hier groeien en al of niet eetbaar zijn voor zijn hongerige geiten. […] De herders kenden hun dieren en hun vak. Vader sprak niet over een geit, maar over baifes, chivatos, candiles of machorras. De geiten kregen namen op basis van hun afkomst, hun grootte, hun karakter en hun kleuren.”
Wat het boek vooral doet, is de lezer een ander Tenerife te laten zien. Niet als decor, maar als levend eiland met een eigen geschiedenis en identiteit. Van den Storme laat zien hoe kolonisatie, armoede, religie en later het toerisme diepe sporen trokken in het dagelijks leven.
“Ik heb de tijd nog gekend dat er op onze eilanden alleen Canariërs woonden. Nu worden ze platgelopen door toeristen. Dat begon vanaf de late jaren zestig en alles veranderde.Daar kwamen ze als uit het niets plots aangevlogen, bleke toeristen, met duizenden tegelijk. Wij keken verwonderd naar vrouwen uit Europa. Die waren helemaal vrijgevochten en bevrijd van het katholieke fanatisme dat in Spanje al eeuwen overleeft. Terwijl Canarische vrouwen hier nog gesluierd rondliepen, paradeerden toeristen met blote borsten op onze stranden.”
Ode aan vaak verkeerd begrepen eiland
Dagboek van een Canariër is een eerlijke ode aan een eiland dat vaak verkeerd begrepen wordt. Terwijl buitenlanders het vaak zien als zorgeloze en goedkope zonbestemming toont Eduardo dat het eiland geen paradijs is, maar zijn ziel heeft moeten verkopen aan het toerisme. Ook de Vlaamse vertelster begrijpt Tenerife aanvankelijk verkeerd. Ze ziet het als een exotisch toevluchtsoord, maar ontmoet een gesloten en trage eilandmentaliteit die doordrongen is van wantrouwen tegenover vreemden.
Door de afwisseling tussen persoonlijke emotie en historische context houdt het boek van Erik Van den Storme je aandacht vast. En als je Tenerife beter wil begrijpen dan wat een reisgids vertelt, vind je er een stem in die nog een tijdje nagalmt.
Dagboek van een Canariër is verkrijgbaar voor 21,99 euro (paperback, 188 pagina’s) bij onder meer bol.com, boekscout en readshop