Else Beekman
De Spaanse eilandengroep de Balearen, ooit een populaire bestemming voor Spanjaarden van het vasteland die op zoek waren naar werk, kent de laatste jaren een duidelijke verschuiving in migratiepatronen. Steeds vaker worden vacatures ingevuld door migranten uit Latijns-Amerika, waar dit voorheen vooral Spanjaarden waren.
De Balearen, gelegen in de Middellandse Zee, bestaan uit vier grote eilanden: Mallorca, Menorca, Ibiza en Formentera, met daarnaast verschillende kleinere eilanden. In de jaren zestig en zeventig trokken veel Spanjaarden naar de eilandengroep op zoek naar werk in de bloeiende toeristische industrie. De afgelopen jaren is die trend echter omgekeerd en dit heeft gevolgen voor de demografie en voor de woningmarkt.
Woningproblemen en klimaatverandering maken Balearen minder aantrekkelijk
Pere Salvà, demografisch expert en gepensioneerd hoogleraar uit Mallorca, voorspelt dat de migratie naar het vasteland zal blijven toenemen. De hoge vastgoedprijzen maken de eilanden steeds minder betaalbaar, waardoor veel bewoners uitwijken naar regio’s waar wonen goedkoper is. Gepensioneerden keren regelmatig terug naar hun geboortedorpen en laten hun woningen op de eilanden vaak aan hun kinderen, waardoor er weinig aanbod overblijft voor nieuwe bewoners.
Dit sluit aan bij het bredere fenomeen van España vaciada, het leeglopen en herverdelen van dorpe en plattelandsgebieden in Spanje. Klimaatverandering speelt ook een rol: recordhoge zomertemperaturen maken het leven op de eilanden, net als in andere delen van Spanje, minder aantrekkelijk.
Verandering in de arbeidsmarkt drijft Spanjaarden van Balearen weg
Nu de werkgelegenheid op de Balearen verandert door de verschuiving in migratiepatronen, worden de vacatures in de toeristische sector steeds vaker ingevuld door Latijns-Amerikaanse migranten in plaats van door Spanjaarden. Veel van hen komen met een toeristenvisum en blijven werken in de horeca en toerisme. Daarnaast heeft de populariteit van thuiswerken, die sinds de coronaperiode is begonnen, het makkelijker gemaakt om naar goedkopere gebieden te verhuizen. Mensen zijn niet langer gebonden zijn aan de locatie van hun werk. Dit leidt er toe dat steeds minder jonge mensen naar de eilanden komen en maakt de economie meer afhankelijk van buitenlandse arbeidskrachten.
Positieve ontwikkelingen in het toerisme
Ondanks de demografische en economische veranderingen blijft het toerisme een belangrijke motor voor de Balearen. De eilanden trekken jaarlijks duizenden toeristen, mede dankzij maatregelen zoals de verhoging van de toeristentaks en het verbod op nieuwe vakantieverhuur. Deze maatregelen dragen bij aan de duurzame groei van de sector, waarbij de eilanden hun aantrekkingskracht kunnen behouden en zowel voor bezoekers als voor de lokale economie belangrijk blijven.