Met meer dan 48 miljoen inwoners is het niet heel gek dat er verschillende dialecten in Spanje worden gesproken. Sterker nog: in Spanje bestaan er zelfs vijf officiële talen! Men spreekt er onder andere Castiliaans (Spaans), Catalaans, Galicisch, Baskisch en Aranees. Hierbij spreken de meeste mensen Castiliaans.
Naast die vijf talen zijn er nog talloze dialecten die in Spanje worden gesproken, zoals het Aragonees en het Leonees. Moet je dus iets in het Spaans vertalen, dan weet je dat er dus veel verschillende talen en dialecten zijn waar je rekening mee moet houden! In dit artikel vertellen we je graag meer over de verschillende talen en dialecten in Spanje.
Korte geschiedenis van het Spaans en het ontstaan van verschillende dialecten
Om een beetje te begrijpen hoe het Spaans vandaag de dag in elkaar zit, gaan we terug in de tijd. Wat veel mensen niet weten, is dat het Spaans afkomstig is uit het zogeheten Vulgair Latijn, ook wel Volkslatijn genoemd. Dat is de taal die door de Romeinen in de 3e eeuw voor Christus naar het Iberisch Schiereiland (delen van Spanje, Portugal en Gibraltar) werd gebracht. Ten tijde van de middeleeuwen waren er verschillende volkeren aanwezig op het Iberisch Schiereiland, waaronder de Arabieren en de Visigoten.
Het waren met name de Arabieren die een flinke stempel wisten te drukken op de Spaanse taal zoals we die nu kennen. Kijken we namelijk naar het huidige Spaans, het Castiliaans, dan zien we dat veel woorden een Arabische oorsprong hebben. De vorming van de dialecten die er nu zijn, kwam pas in de 15e eeuw toen Spanje begon met het koloniseren van Latijns-Amerika. Hierdoor nam het Spaans nieuwe vormen aan en ontstonden er allerlei verschillende dialecten en talen in de taal.
Vijf verschillende talen in het Spaans (Castiliaans)
Vandaag de dag zien we dat het Spaans, oftewel het Castiliaans, niet alleen in Spanje wordt gesproken. Sterker nog: het is een van de meest gesproken talen wereldwijd! Er zijn dan ook genoeg mensen in en buiten Nederland die de taal maar wat graag willen leren. Het Spaans wordt hierbij onderverdeeld in vijf verschillende talen.
Spaans of Castiliaans als overheersende taal
Het Castiliaans is de grootste taal in Spanje. Deze taal is de enige die gemeenschappelijk in alle regio’s van het land wordt gebruikt, waardoor het Castiliaans ook wel als de officiële taal van Spanje wordt gezien. Leuk weetje: het woord Castiliaans komt uit de provincie Castilië in het hart van het land. De taal die hier werd gesproken werd in de middeleeuwen de officiële taal van de staat.
Ook Catalaans wordt veel gesproken in Spanje
Een andere taal die veel gesproken wordt in Spanje is Catalaans en dan met name in Catalonië. Daar wordt naast Catalaans nog Castiliaans en Aranees gesproken. Catalaans ontstond ergens tussen de 8e en 10e eeuw in Noord-Catalonië en Andorra, waarna de taal zich in de jaren erna verspreidde over de rest van Catalonië. Tegenwoordig wordt de taal in delen van de regio Catalonië, de regio Valencia, op de Balearen en zelfs in Alghero op Sardinië gesproken!
Galicisch
Zo’n 6,2% van de Spaanse bevolking spreekt daarnaast Galicisch, een taal die in de autonome regio Galicië wordt gesproken. Deze taal is een Romaanse taal die op veel vlakken overeenkomt met het Portugees, hoewel de uitspraak wel een andere ontwikkeling heeft. Grappig om te weten is het feit dat Galicisch ook in bepaalde delen van Zuid-Amerika wordt gesproken, zoals in Buenos Aires in Argentinië. In totaal zijn er ongeveer 3 miljoen mensen die deze taal spreken.
Baskisch
Wat een heel bijzondere Spaanse taal is, is het Baskisch. Dit is wellicht een van de meest mysterieuze talen ter wereld, omdat niemand weet hoe de taal precies ontstaan is. Sommigen denken dat de taal een belangrijke invloed heeft gehad op de Romaanse talen, waardoor het Baskisch overeenkomsten heeft met de Roemeense taal. Anderen denken dat de taal afkomstig is uit landen zoals Georgië en Armenië. Desalniettemin wordt het Baskisch wel gezien als een officiële taal in Spanje en spreekt ongeveer 1,2% van de Spanjaarden de taal.
Van dialect tot officiële taal: Het Aranees (Occitaans)
De vijfde officiële taal in Spanje is het Aranees, een taal die oorspronkelijk begonnen is als dialect en die een variant van het Franse Occitaans is. Het was pas in 2010 dat het Parlement van Catalonië het Aranees tot officiële taal maakte. Het Aranees lijkt veel op het Catalaans en wordt in verhouding eigenlijk niet veel gesproken in Spanje. Verspreid over Spanje zijn er ongeveer 4.000 mensen die de taal echt spreken en in Europa zijn dat er ongeveer 1,5 miljoen. Toch wordt de taal wel op de scholen in Spanje geleerd als verplicht onderdeel.
Verschillende dialecten in het Spaans – naast de officiële talen
Zo zie je maar weer dat er net als in de Nederlandse taal verschillende officiële talen in Spanje zijn. Daarnaast kennen ze, wederom net als in Nederland en als in andere landen in de wereld, verschillende dialecten in Spanje. Dit zijn variaties van de hoofdtaal die lokaal worden gebruikt, dus in verschillende geografische gebieden in Spanje. Er zijn redelijk wat verschillende dialecten te ontdekken in Spanje, waaronder de volgende:
- Andalusisch Spaans: een dialect dat met name in het zuiden van het land wordt gesproken, zoals Andalusië en Gibraltar. Dit dialect kent enkele bijzondere eigenschappen, zoals het weglaten van de medeklinkers aan het eind van een woord. Ook is de uitspraak van de letter ‘s’ vaak zachter, waardoor het dialect zwoeler en zachter klinkt dan andere dialecten en Spaanse talen.
- Canarisch Spaans: op de Canarische Eilanden, zoals Gran Canaria en Tenerife, spreekt men Canarisch Spaans. Dat is een dialect dat veel gemeen heeft met het Spaans uit Latijns-Amerika. Tijdens de koloniale periode zijn veel inwoners van de Canarische Eilanden naar Latijns-Amerika verhuisd, waardoor het dialect aanzienlijk veranderd is.
- Extremaduurs: in Extremadura en Salamanca wordt het dialect het Extremaduurs gesproken; een inheemse taal met ongeveer 6.000 inwoners. Dit dialect lijkt veel op het Spaans, het Portugees en het Galicisch.
- Leonees: een dialect dat afkomstig is uit de Romaanse taal. Leonees wordt gesproken in verschillende provincies zoals Zamora, Léon en Salamanca. Dit dialect wordt volgens de UNESCO ernstig bedreigd.
- Murciaans: het Murciaans wordt gesproken in de regio Murcia en lijkt veel op het Andalusisch, het Valenciaans en het Extremaduurs.
- Fala: een Romaanse taal/Romaans dialect dat door ongeveer 10.000 mensen wordt gesproken in de vallei van Jalama.
- Caribisch Spaans: dit dialect wordt gesproken in landen zoals de Dominicaanse Republiek en Cuba. In het Caribisch Spaans worden net als bij het Andalusisch Spaans veel eindmedeklinkers weggelaten bij de uitspraak van woorden.
Lees ook: Spanje wil erkenning van Catalaans, Baskisch en Galicisch als EU-talen