Tussen 2020 en 2024 zijn er in de Straat van Gibraltar tussen Spanje en Marokko en langs de Portugese kust maar liefst 600 interacties gemeld tussen orka’s en schepen. Deze interacties brengen soms aanzienlijke schade toe aan jachten en zeilboten en worden vaak omschreven als aanvallen.
Het fenomeen strekt zich uit van de Cantabrische Zee en de Galicische kust in Noordwest-Spanje tot aan de Straat van Gibraltar en verder naar Marokko.
Nieuwe theorie over orka-gedrag
Onderzoekers van het Bottlenose Dolphin Research Institute (BDRI) in Pontevedra suggereren dat orka’s mogelijk nieuw jachtgedrag ontwikkelen als training voor hun jacht op blauwvintonijn. Deze theorie wordt versterkt door bevindingen van de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Die merkt op dat de vorm en beweging van scheepsonderdelen, zoals roeren, sterk lijken op die van een blauwvintonijn, een prooi van de orka’s. Het punt is dat veel schepen qua grootte en snelheid vergelijkbaar zijn, en bovendien even hydrodynamisch, elegant en met een lichtgekleurde buik zijn.
Dat vooral jonge orka’s bij deze aanvallen betrokken zijn, ondersteunt deze theorie. Toch doen soms ook volwassenen mee, wat kan wijzen op een leerproces van verschillende generaties. De orka’s lijken bovendien te beseffen dat het roer een kwetsbaar deel van de boten is en richten daar hun aanvallen op.
Wat kun je doen tegen een orka-aanval?
Allereerst is het advies om tussen april en augustus niet tussen de Golf van Cádiz en de Straat van Gibraltar te varen. De kans om deze walvisachtigen tegen te komen is dan het grootst. Als het toch gebeurt, is het het beste om niet te stoppen. En om door te varen richting de kust naar ondieper water en de dieren niet te verstoren, beschadigen of doden, zoals vorig jaar gebeurde door de bemanning van een zeilboot, die op een groep orka’s schoot. Zoek ook op de boot een veilige plek, voor meer bescherming en om verwondingen en van boord vallen te voorkomen.
Tot slot raden de autoriteiten aan om de waarneming of interactie te melden aan het dichtstbijzijnde reddingscoördinatiecentrum via VHF-kanaal 16 of werkkanaal. Op voorwaarde dat het geen gevaar oplevert voor de bemanning, raden ze ook aan om foto’s van de “betrokken” orka te maken en naar het reddingscentrum te sturen voor een betere registratie en identificatie.