De geest lijkt uit de fles. In steeds meer Spaanse steden waar toeristen de historische stadscentra domineren gaat de bevolking de straat op om een beter beleid te eisen van de lokale, regionale en landelijke overheden. Na grote manifestaties op de Canarische Eilanden, de Balearen, in Málaga, Cádiz en Granada was het zaterdag de beurt aan de toeristische hotspot Barcelona.
Tegen de avond protesteerden ongeveer 3.000 mensen (volgens cijfers van de lokale autoriteiten) en 15.000 (volgens de organisatie) in het centrum van de stad tegen het massatoerisme. De demonstranten, afkomstig van meer dan 150 organisaties en sociale bewegingen, riepen leuzen als “toeristen, ga naar huis” en “Barcelona is niet te koop”. Ook voerden zs symbolische sluitingen uit van hotels en terrassen van restaurants.
Het ontmoetingspunt voor de manifestatie in Barcelona was niet toevallig gekozen: Plaça Drassanes. Dit is de ingang van de haven waar cruiseschepen van boord gaan. In 2023 brachten die ruim 3,5 miljoen toeristen naar de stad (52% meer dan het jaar ervoor en 20% meer dan vóór de pandemie), zo blijkt uit cijfers van de haven van Barcelona.
Eerdere protesten
Deze protesten volgen op soortgelijke manifestaties die eerder plaatsvonden op de Canarische Eilanden, in Mallorca, Malaga, Granada en Cádiz. De demonstranten in Barcelona eisen maatregelen om het toerisme te beteugelen, vooral met het oog op het komende zomerseizoen dat naar verwachting nieuwe bezoekersrecords zal breken, zowel in de Catalaanse hoofdstad als in de rest van Catalonië.
Martí Cusó, woordvoerder van de Vereniging van Bewoners van de Gotische Wijk en activist tegen overtoerisme, verklaarde: “Wij willen dat het economische model van de stad andere, rechtvaardigere economieën prioriteit geeft. Daarom vinden we dat het toerisme moet worden verminderd.”
Stijgende bezoekersaantallen
Barcelona is de meest bezochte stad van Spanje. Jaarlijks verwelkomt het gemiddeld 32 miljoen bezoekers, waarvan velen per cruiseschip aankomen. In een poging om de druk van het toerisme te verlichten, heeft de gemeenteraad onlangs gestemd voor een verhoging van de toeristenbelasting. Die gaat naar 4 euro per persoon en zal in oktober van kracht worden.
Woningcrisis
Een ander groot probleem dat door de demonstranten wordt aangekaart, is de speculatie op de woningmarkt. Die drijft huurprijzen op en maakt het voor lokale bewoners moeilijk om betaalbare huisvesting te vinden. “Wat me zorgen baart is de speculatie die met woningen plaatsvindt. Spanjaarden hebben recht op waardige huisvesting,” aldus een buurtbewoner.
Het is niet dat het gemeentebestuur niets doet. Onlangs kondigde het aan om de komende vijf jaar ongeveer 10.000 licenties voor toeristische appartementen te schrappen. Met dit plan wil de gemeente prioriteit geven aan residentieel gebruik boven toeristisch gebruik in een van de meest bezochte steden van Europa.
Andere maatregelen
Barcelona heeft meer maatregelen op tafel liggen om de negatieve effecten van overtoerisme tegen te gaan. Hieronder een toegangsbeperking tot de drukste pleinen om de impact van toerisme te verminderen. Ook wil het bestuur een regulering van toeristenbussen om verkeersopstoppingen te voorkomen. Daarnaast voert de stad bewustwordingscampagnes om bewoners en bezoekers bewust te maken van duurzaam toerisme en respect voor de lokale gemeenschap. Tot slot promoot de stad steeds meer alternatieve culturele evenementen om de focus weg te halen van alleen toeristische attracties. Eerder werd het bezoekersaantal tot Parque Güell al beperkt tot maximaal 400 per moment. In de populaire overdekte markt La Boquería mogen geen groepen toeristen die bestaan uit meer dan 15 personen meer binnen tijdens piekuren. Zo wordt voorkomen dat ze de gangen blokkeren met foto’s maken terwijl anderen die boodschappen doen er niet meer langs kunnen.
Geen gevecht met toerist maar met authoriteiten
De meeste demonstranten komen met hun protest tegen overtoerisme in het geweer tegen een gebrek aan regulering en tegen alle incentives waarmee hun stad praktisch onleefbaar is geworden. Het protest is dan ook meer gericht tegen de authoriteiten en tegen de bedrijven die van het toerisme profiteren. Veel deelnemers aan de manifestatie van zaterdag zijn zich ervan bewust dat het toerisme de stad ook veel heeft gebracht, maar wijzen op de urgentie van een nieuwe balans.
Lees ook: Overtoerisme in Andalusië: Deze plaatsen zijn verzadigd