De zuidkust van Spanje kampt met een groeiend aantal drugsbendes. Het probleem van de handel in drugs is al lang bekend. Daders van drugshandel blijven vaak ongestraft. Antidrugsverenigingen, agenten en het parket in Andalusië stellen dit al jaren aan de kaak.
In de Straat van Gibraltar wordt de drugshandel steeds gewelddadiger en er vallen steeds meer doden. Vrijdag werden twee agenten van de Guardia Civil gedood. Het is de meest recente toevoeging op een lange lijst van meer dan 20 moorden en dodelijke ongelukken in de afgelopen acht jaar.
Fatale crash in Barbate
De fatale crash die vrijdag aan twee agenten het leven kostte, wordt nog gezien als doodslag door de rechtbank. Maar dit zou uitgebreid kunnen worden tot meer misdaden, zoals aanval op het gezag. Het is afhankelijk van de uitkomst van het onderzoek. Als uitwijst dat een aantal van de acht gearresteerden in de zaak met opzet handelden, is sprake van moord. Voorlopig zitten de arrestanten nog vast in de cellen van de Guardia Civil. Waarschijnlijk staan ze maandag voor de rechter.
Hoofdverdachte in de zaak is F.J.M.P., bekend als Kiko El Cabra. Volgens de Guardia Civil bestuurde de man, 46 jaar oud en geboren in La Línea de la Concepción, de drugsboot. El Cabra heeft een geschiedenis van verzet, ongehoorzaamheid en witwassen. Deze impulsieve drugshandelaar kan ook in verband worden gebracht met een drugsbende die bekend staat als de Pezpus, actief tussen het Campo de Gibraltar-gebied en Marbella.
De gewelddadige manier van handelen van El Cabra is noch nieuw, noch verrassend. Oudere drugshandelaren – die nu ‘met pensioen zijn’ – waarschuwen al jaren dat de nieuwe generaties drugshandelaren agressiever en brutaler zijn. Verliezen is geen optie in het kat-en-muisspel. Bovendien beschikken de drugshandelaren over steeds wapens.
Afrekeningen tussen drugsbendes onderling
Onderzoekers zijn van mening dat een van de belangrijkste oorzaken voor de verhoogde agressiviteit, het vereffenen van rekeningen en overvallen tussen bendes is. Sinds 2016 – toen de handel in drugs voet aan de grond begon te krijgen in het gebied Campo de Gibraltar – kwamen de meeste sterfgevallen die bij incidenten met drugshandel zijn geregistreerd, niet door vuurwapens.
Ook in de confrontatie met agenten wordt het voer-of vaartuig zelf als dodelijk wapen gebruikt, hetzij voor achtervolgingen die uiteindelijk misgaan, hetzij voor het opzettelijk gebruik ervan. Dat gebeurde voor de eerste keer bij La Línea de la Concepción, toen Víctor Sánchez in juni 2017 stierf tijdens het achtervolgen van tabakssmokkelaars. Hij is de eerste in een lijst van maximaal zes agenten die tijdens hun werk zijn omgekomen tijdens hun pogingen om smokkelaars te bestrijden.
Naast de twee agenten die vrijdag werden gedood, stierven eerder ook Fermín Cabazas – die in mei 2019 in Los Barrios stierf na een botsing met een vrachtwagen tijdens een achtervolging – en Agustín Cárdenas. De laatste werd gedood in mei 2021 bij Jerez de la Frontera (Cádiz), toen de bestuurder van een Renault Megane op hem inreed.
Doden en gewonden door handel in drugs
Achtervolgingen in de strijd tegen de drugshandel hebben de afgelopen jaren naast doden ook tientallen gewonden geëist. Drugshandelaren willen hun handel niet verliezen, en als zij daarvoor moeten vermoorden, zullen ze dat doen”, zegt de beroepsverenging van de Guardia Civil (AUGC) in Cádiz. Op zee zijn de botsingen vaak nog bloediger. Toch is het ongeluk van vrijdag het eerste waarbij doden aan de kant van de Guardia Civil vielen. Er is een nieuwe rode lijn overschreden. Reden voor de beroepsverenigingen van de Guardia Civil om hun verontwaardiging te uiten.
Beroepsvereniging AUGC heeft opgeroepen tot het aftreden of ontslag van minister van Binnenlandse Zaken Fernando Grande-Marlaska. De JUCIL wil dat een onderzoekscommissie in het Congres beoordeelt of er sprake was van passiviteit van de regering.
Ook slachtoffers onder drugshandelaren
Al met al zorgt de grotere macht van de narcoboten, met schaarse veiligheidsmaatregelen voor de inzittenden, ook voor meer dodelijke slachtoffers onder de drugshandelaren.
In november 2016 stierven vier vermeende smokkelaars na een aanvaring met een douanebewakingsschip. Daarna kwamen nog eens acht verdachten om die op de vlucht voor agenten. Twee van hen stierven in maart 2020 nadat een boot van de politie van Gibraltar over hen heen was gevaren.
De laatste gedode drugshandelaar vond slechts 12 dagen geleden plaats. Dat was na een aanvaring met een patrouilleboot van de Guardia Civil in de rivier Guadalquivir.
Verder stierven in januari 2020 zes zeelieden in de Straat van Gibraltar aan boord van de Rúa Mar, een vissersboot die naar verluidt was geladen met hasj, en in mei 2021 ontketende de verdrinking van twee tabakssmokkelaars een golf van woede in La Línea de la Concepción.
Handel in drugs leidt tot sociale onrust en onzekerheid
Na ieder slachtoffer begint een periode van sociale onzekerheid. Veel buurtbewoners houden hun adem in over de gevolgen van drugshandel. In mei 2018 waren er massale demonstraties nadat een zesjarige jongen op het strand in La Línea werd geraakt door de boot van een mensensmokkelaar. Daarna heeft de regering ervoor gekozen om het speciale veiligheidsplan voor de Campo de Gibraltar op te stellen. Dit is inmiddels al vier keer verlengd. Minister Marlaska benadrukte dit, vrijdag nog, kort voor de moord op de twee agenten. Na vrijdag is de spanning weer opgelaaid.