Het uitgangspunt voor de escalatie van de prijzen was al dat door de pandemie het percentage van de bevolking met een armoederisico in Spanje in 2021 is gestegen tot 27,8%, volgens het AROPE-percentage.
De inflatiecrisis dreigt deze index nu te verhogen, ondanks de fiscale maatregelen en voordelen die door de regering worden ingevoerd.
Onvoorziene uitgaven en huur- en hypotheekachterstanden
Zes op de tien mensen in Spanje konden vorig jaar onvoorziene uitgaven niet betalen, nog eens 28,2% had een achterstand in de betalingen van de huur of hypotheek en bijna drie op de tien kon het zich niet veroorloven om het huis op temperatuur te houden.
Toename van mensen die sociale hulp nodig hebben
“Er zijn sterke aanwijzingen die ons vertellen dat in 2022 het aantal mensen die tot de kwetsbare groepen gerekend kan worden zal toenemen”, zegt Carlos Susías, president van EAPN Europe in El Economista. Het European Network for the Fight against Poverty onthult dat de stijging van de kosten van essentiële producten ervoor zorgt dat meer mensen hun toevlucht moeten nemen tot sociale hulpbronnen zoals voedselbanken.
Kwetsbare huishoudens moeten consumptie en besparingen verminderen
De Europese Centrale Bank schreef in het laatste maandelijkse bulletin dat de meest kwetsbaren “hun reële consumptie en besparingen zullen moeten verminderen als reactie op schokken in de energie- en voedselprijzen”. Huishoudens met middelhoge en hoge inkomens zullen daarentegen meer financiële kracht hebben om de stijgende kosten van essentiële producten het hoofd te bieden.
Maatregelen voor lage inkomens nodig
Sinds de prijsexplosie heeft de regering een reeks maatregelen genomen om de inflatie in huishoudens op te vangen. Belastingverminderingen op elektriciteit en gas werden goedgekeurd. Evenals de bonus van 20 cent per liter brandstof sinds april. “Deze maatregelen zijn inefficiënt omdat de toewijzing van middelen niet is gericht op degenen die ze het meest nodig hebben, maar hoe de juiste doelstelling van de hulp te bepalen?”, vraagt Pedro Serrano zich af. Hij is hoogleraar financiële economie en boekhouding aan de universiteit Carlos III en wijst op de moeilijkheid van het implementeren van discriminerende initiatieven op basis van inkomensniveau.
De prijsstijging kan volgens KPMG Spaanse huishoudens in 2022 tot 3.000 euro op jaarbasis kosten. Het rapport waarschuwt dat de inflatie de meest elementaire zaken aantast. Consumenten stoppen met discretionaire uitgaven (duurzame goederen, kleding, amusement, vrijetijdsactiviteiten etc.), duiken in hun spaargeld of verhogen hun schulden om hun koopgedrag te behouden.
“Mensen met een gemiddeld of hoog inkomen stellen grote uitgaven zoals reizen of de aankoop van huizen of auto’s uit, maar mensen met een laag inkomen worden gedwongen om goedkopere essentiële producten te consumeren of zelfs hun aankopen te verminderen”, zegt Juan Ángel Lafuente, professor Finance and Accounting aan de Jaume I Universiteit.
Overheid geeft 17 miljard euro uit aan maatregelen
Volgens de berekeningen van Fedea besteedt de regering zeker 17 miljard euro aan de goedgekeurde initiatieven om de impact van de inflatie te verlichten. De organisatie bevestigt echter dat dit geld niet ten goede komt aan de groepen die het meest onder de inflatie lijden. “Veel van dit geld gaat naar mensen die geen hulp nodig hebben”, zegt directeur Angel de la Fuente.
De organisatie stelt voor deze overheidsuitgaven om te buigen naar concrete hulp voor de meest onbeschermde mensen. Een concreet voorstel is een cheque van 1.900 euro voor voor gezinnen met een inkomen van minder dan 2.000 euro netto per maand.
Meer dan de helft van alleenstaande ouders in armoede
Susías vraagt om de maatregelen te richten op bepaalde groepen, zoals eenoudergezinnen. 54,3% van hen loopt het risico op armoede. Zijn analyse sluit aan bij de opinie van internationale organisaties sinds het uitbreken van de crisis. Het begrotingsbeleid van de overheid moet gericht zijn op de meest kwetsbare gezinnen en sectoren.
De situatie van de wereldeconomie bedreigt nu al de Europese groei. De Europese Commissie maakte afgelopen vrijdag haar economische prognose bekend. De groei voor Spanje zal 4,5% zijn in 2022, maar de voorspelling voor 2023 is verlaagd tot 1% van het BBP. Dat zou betekenen dat Spanje nog niet in de gevreesde technische recessie belandt.
Arbeidsmarkt
De experts laten de stabiliteit echter in handen van de arbeidsmarkt, “zolang de werkloosheid niet daalt, is inflatie een minder kwaad waar we aan moeten wennen”, zegt Pedro Serrano, hoogleraar Financiële Economie aan UC3. HIj benadrukt dat de economie ver verwijderd is van de situatie van 2008. “Dat was geen recessie, het was een grote depressie”, voegt hij eraan toe.