De wet, die ook bekend staat als de ‘ley de nietos’ of de ‘kleinkindrenwet’, werd afgelopen oktober van kracht. Deze stroomlijnt het proces van het verkrijgen van een Spaans paspoort voor de kinderen en kleinkinderen van Spanjaarden die de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) ontvluchtten of die gedwongen werden tot politieke ballingschap tijdens de dictatuur van Francisco Franco die eindigde met zijn dood in 1975.
De nieuwe wet voegt drie nieuwe gevallen toe aan de gevallen die zijn vastgelegd in de wet op het historische geheugen uit 2008. Deze uitbreiding van potentiële aanvragers zal een grote impact hebben in Latijns-Amerika. Dat was de bestemming van een groot deel van de Spaanse Franco-vluchtelingen in de loop van de vorige eeuw.
Volgens de democratische herinneringswet kunnen de volgende personen nu een Spaans paspoort aanvragen:
- Degenen “die buiten Spanje zijn geboren en met een vader, moeder, grootvader of grootmoeder die oorspronkelijk Spaans was en die de Spaanse nationaliteit heeft verloren of afstand heeft gedaan als gevolg van ballingschap om politieke, ideologische of geloofsredenen of seksuele geaardheid en identiteit”.
De nieuwe wetgeving voorziet ook in:
- “de zonen en dochters van wettelijke leeftijd van Spanjaarden van wie de nationaliteit van herkomst werd erkend op grond van het optierecht in overeenstemming met de bepalingen van deze wet of in de zevende aanvullende bepaling [van de wet op de historische herinnering] .”
De derde groep die nu onder de nieuwe wetgeving de Spaanse nationaliteit kan aanvragen, zijn:
- de “zonen en dochters die in het buitenland zijn geboren uit Spaanse vrouwen die hun nationaliteit hebben verloren omdat ze met buitenlanders zijn getrouwd vóór de inwerkingtreding van de grondwet van 1978.”
De afstammelingen van de Spaanse ballingen krijgen twee jaar de tijd vanaf 21 oktober 2022 om al het benodigde papierwerk te overleggen voor hun aanvragen. Wel overweegt het Spaanse kabinet deze termijn te verlengen.
De democratische herinneringswet beschouwt alle Spanjaarden die tussen 18 juli 1936 en 31 december 1955 het land hebben verlaten, als ballingen.
Een van de belangrijkste verschillen tussen de nieuwe wet op het democratisch geheugen en zijn voorganger is dat het ook de kleinkinderen van Spanjaarden die tussen 1936 en 1975 in ballingschap zijn gegaan, toestaat het proces te starten, ongeacht of hun ouders dit al eerder hebben gedaan.
Bekijk ook: Sefardische joden wereldwijd kunnen Spanjaard worden
Een van de obstakels van de eerste wet op het historisch geheugen was dat de kleinkinderen van verbannen Spanjaarden er vaak achter kwamen dat hun ouders geen staatsburgerschap hadden aangevraagd, nadat zij waren overleden. Levende ouders hadden onder de vorige wetgeving nog een hindernis: zij konden het recht op nationaliteit pas doorgeven aan hun kinderen als deze jonger waren dan 21 jaar.