Elize van Loon
Dit jaar worden toeristen op verschillende Spaanse stranden geconfronteerd met een ongewenste verrassing: een kwallenplaag. Vooral de Middellandse Zee is getroffen, en de timing valt samen met de hittegolf van augustus.
Wie deze zomer naar Spanje reist, doet er goed aan om op lokale waarschuwingen te letten. Je kunt ook de MedusApp gebruiken om realtime informatie te krijgen over kwallen op specifieke stranden.
Vooral de Cotylorhiza tuberculata, beter bekend als de “gebakken ei”-kwal, is dit jaar in grote aantallen gesignaleerd. Je herkent deze kwal aan zijn gele, ronde bovenkant en gladde oppervlak zonder tentakels. Hij is inheems in de Middellandse Zee maar omdat de temperatuur van het zeewater stijgt, kom je ‘m steeds vroeger in het seizoen tegen. Hoewel zijn steek irritatie kan veroorzaken, is hij niet gevaarlijk voor mensen.
Van noord tot zuid
De kwallenplaag treft heel Spanje. De kwallen zijn waargenomen op meerdere populaire stranden langs de Spaanse kust. Aan de Costa del Sol zijn ze gespot bij Málaga en Marbella, terwijl ook de Costa Blanca, met stranden in Alicante en Valencia, getroffen is.
In het zuiden zijn meldingen binnengekomen uit de regio Almería, en in Murcia vooral in de lagune Mar Menor. Ook in Catalonië zijn kwallen gezien, onder andere bij Pont del Petroli in Badalona en in Mataró. Zelfs de Balearen blijven niet gespaard: op Ibiza zijn ze gesignaleerd bij Cala Nova en Cala Martina, op Mallorca bij Caló de Sant Antoni en Cala Figuera, en op Menorca op diverse stranden. Opvallend is dat ook aan de Atlantische kust in Galicië hun aantal dit jaar verdubbeld is.
Wat kun je doen bij een steek?
Wie gestoken wordt, moet meteen het water uitgaann de plek spoelen met zeewater. Tentakels kunnen voorzichtig worden verwijderd met een pincet of een harde kaart.Gebruik geen zoet water, azijn of alcohol tenzij medisch geadviseerd. Koel de plek met een koud kompres. Neem contact op met een arts bij ernstige reacties zoals ademhalingsproblemen of hevige zwelling.
Rol van kwallen in de natuur
De kwallenplaag is lastig voor zwemmers, maar kwallen hebben ook een ecologische functie. Ze bieden schuilplaatsen voor kleine zeedieren en zijn een voedselbron voor zeeschildpadden. Haal ze dus niet uit het water en beschadig ze niet – ook al lijken ze ongevaarlijk.
Verstoorde patronen door klimaatverandering
Volgens marien bioloog Josep María Gili zijn de verspreidingspatronen van kwallen dit jaar verstoord. In de Middellandse Zee verschenen ze eerder dan normaal, terwijl ze in de Atlantische Oceaan juist later opdoken. Diaardoor is het moeilijk om hun komst te voorspellen. Daarvoor is meer onderzoek naar de invloed van klimaatverandering op mariene ecosystemen nodig.