Doordat Mar Menor het eerste ecosysteem in Europa is dat juridisch als rechtspersoon wordt erkend, zijn de regels omtrent de bescherming van deze binnenzee in Murcia aangescherpt. Boeren in de omgeving komen hier nu tegen in opstand. Die eisen een herziening van de regels rond Mar Menor, met minder sancties voor de landbouwsector en meer investeringen om de lagune te herstellen.
De Mar Menor, het grootste zeewatermeer van Spanje, kampt met ernstige vervuiling en achteruitgang. Die wordt deels veroorzaakt door de omliggende landbouwbedrijven. Via irrigatie komen veel landbouwchemicaliën zoals nitraat, fosfor, kalium en pesticiden in de binnenzee terecht. Het water daarvan raakt steeds verder vervuild. Een vervuiling die ook het toerisme rond Mar Menor bedreigt. Die zien niet graag een kustlijn waarin duizenden dode vissen drijven, zoals gebeurde in augustus 2021. Ook is een duik nemen in water dat eruit ziet als een vieze groene soep niet echt aanlokkelijk. In september 2022 werd de historische wet goedgekeurd, waarmee Mar Menor de eerste lagune in Europa werd die erkend werd als juridisch rechtspersoon. Deze wet biedt de lagune recht op bescherming van zijn soorten en habitats en tegen schadelijke activiteiten.
Zorgen van landbouwers over overregulering en sancties
Mariano Zapata, voorzitter van landbouwersvereniging Proexport, vindt dat de wet moet worden herzien om de productie van gezonde en duurzame producten mogelijk te maken. Volgens Zapata maakt de huidige wet het zeer moeilijk voor de landbouw om te blijven produceren. Hij ondertekende een document samen met andere landbouwersverenigingen zoals Fecoam, COAG, UPA en Asaja. Daarin wordt opgeroepen tot een wijziging van de wet door de verschillende politieke partijen.
Zapata vindt dat het tijd is voor een juridische hervorming die de bescherming van het Mar Menor verzoent met de duurzame ontwikkeling van de agrarische activiteiten. Hij bekritiseerde de overregulering van de landbouwsector in de regio. Die maakt het gebied volgens hem de moeilijkste plek in Spanje om landbouw te bedrijven.
Noodzaak van infrastructuurinvesteringen
Manuel Martínez, voorzitter van de Gemeenschap van Irriganten van het Campo de Cartagena, pleitte voor investeringen in infrastructuur om water op te vangen en te hergebruiken. Hij benadrukte dat zonder de nodige infrastructuren, herstel van het Mar Menor slechts tijdelijk of gedeeltelijk zal zijn. Hij bekritiseerde ook de opgelegde vegetatiebarrières, die volgens hem bij zware regenval niet effectief zijn.
Gebrek aan consensus
Santiago Martínez, voorzitter van Fecoam, bekritiseerde dat de huidige wet niet in overleg met de sector tot stand is gekomen. Hij benadrukte dat het naleven van de huidige wet veel kost en dat landbouwers op elk moment gesanctioneerd kunnen worden. Martínez wees erop dat er drie jaar lang een leerstoel is geweest aan de TU van Cartagena om nitraatvervuiling te verminderen met houtschilfers. De Hydrografische Confederatie die het water van de rivier Segura beheert, heeft de resultaten hiervan nooit erkend.
Politieke partij Vox ondersteunt de oproep van de landbouwers en producenten om de wet van het Mar Menor te herzien. Ze willen de wet, die de lagune juridische status verleent, vervangen door een wet die volgens hen de lagune daadwerkelijk beschermt. Deze zou een geïntegreerd beheer van het aquifer mogelijk moeten maken in samenwerking met de irriganten en gebruikers.
Juridische status van Mar Menor en milieubescherming
Met de goedkeuring van de wet die Mar Menor een juridische status als rechtspersoon gaf, kreeg de lagune recht op bescherming van zijn soorten en habitats tegen schadelijke activiteiten. Teresa Vicente, advocaat en activist, leidde de campagne voor de juridische status van Mar Menor. Zij won in april 2024 de prestigieuze Goldman Environmental Prize. Volgens milieuadvocaat Eduardo Salazar Ortuño lopen er nu drie actieve rechtszaken onder de nieuwe juridische status van Mar Menor. Hij benadrukt dat de rechten van Mar Menor nu voorrang hebben boven de rechten van eigenaren rondom de lagune.
Herstelprojecten
Ondanks de voortdurende vervuiling van de lagune zijn er enkele positieve veranderingen zichtbaar. Bedrijven die pekel loosden vanuit ontziltingsinstallaties werden beboet. Ook heeft de Spaanse regering haar budget voor schoonmaakwerkzaamheden verhoogd. Lokale milieuactivisten werken aan herstelprojecten zoals het terugbrengen van vleermuizen naar de regio Blanca om de ecologische balans te herstellen.