Gedurende de noodtoestand, die voor een periode van 15 dagen is afgekondigd in heel Spanje, vallen alle politiekorpsen en staatstroepen direct onder het landelijke Ministerie van Justitie en minister Fernando Grande-Marlaska, net als het leger. Het gaat hier om de lokale politie, de Guardia Civil, de nationale politie en de autonome politiekorpsen in Baskenland en Catalonië.
Boetes en gevangenisstraf
Ongehoorzaamheid jegens een politieagent van een van bovengenoemde korpsen kan de komende twee weken dus een misdrijf zijn waarop hoge boetes van 30.000 tot 600.000 euro en zelfs gevangenisstraf kan staan afhankelijk van de ernst van elk geval. Details hierover worden in het Koninklijk Besluit van de noodtoestand niet gegeven en ook niet door de Spaanse premier Sánchez tijdens zijn persconferentie. Ook bronnen binnen de regering konden geen duidelijk antwoord geven volgens de krant El Español op de vraag: wat gebeurt er precies als je de normen die gelden op basis van de noodtoestand overtreedt?
El Español zocht een en ander uit en kwam met het volgende: een rondje joggen door het park kan je een boete van 100 euro opleveren, maar alleen als je weigert naar huis te gaan nadat een politieagent je op die regel heeft gewezen. Bronnen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken wijzen er wel op dat aan alle agenten duidelijk de instructie is meegegeven sancties proportioneel toe te passen. Zondag zijn al enkele mensen beboet die in de regio’s Madrid en Catalonië een stukje aan het fietsen waren.
Als je over een afzetting klimt of er een verwijdert om bijvoorbeeld een afgezet strand te betreden kan dat je een boete opleveren van 100 tot 600 euro.
Muilkorfwet van Rajoy
De ‘muilkorfwet’ of de Ley de Seguridad Ciudadana (Wet voor de veiligheid van burgers) die burgers zonder tussenkomst van justitie hoge boetes of zelfs gevangenisstraf kan opleggen als men demonstreert of de politie ongehoorzaamd, werd in 2015 ingevoerd door de regering Rajoy zonder steun van de oppositie. De toenmalige regering achtte het nodig die wet in te voeren ter handhaving van de openbare orde. Die werd gedurende de jaren van economische crisis regelmatig verstoord door talloze protesten van boze burgers tegen de bezuinigingen, gedwongen huisuitzettingen en tegen de alomtegenwoordige corruptie binnen de Spaanse overheid.