Elize van Loon
Wat begon als een normale maandagmiddag, veranderde in hoog tempo in een crisis. Miljoenen mensen in Spanje en Portugal kwamen zonder stroom te zitten. De onzekerheid was groot en al snel begonnen de speculaties over mogelijke oorzaken. Was het een cyberaanval? Red Eléctrica Española sluit dit uit.
De nationale netbeheerder Red Eléctrica Española onderzocht het incident en stelde samen met experts van het Nationaal Cybersecurity Instituut van Spanje (INCIBE) en het Nationaal Cryptologisch Centrum (CCN) vast dat er geen digitale sabotage had plaatsgevonden. De stroomuitval werd veroorzaakt door een storing in de elektriciteitsopwekking, waarschijnlijk gerelateerd aan het beheer van hernieuwbare energie. Volgens experts zet de stroomstoring de snelle transitie naar duurzame energie in Spanje dan ook op scherp.
Netwerkinstabiliteit door onderbreking
“Het was geen cyberaanval die de stroomstoring veroorzaakte, zei Eduardo Prieto, directeur van Red Eléctrica, meldt de Spaanse krant El País. “We hebben vastgesteld dat er niet is ingebroken in de besturingssystemen van Red Eléctrica”.
In Spanje wordt steeds meer energie opgewekt uit duurzame bronnen zoals zon en wind. Dit heeft veel voordelen, maar brengt ook risico’s met zich mee. Wanneer er grote verstoringen optreden, kunnen deze energiebronnen preventief worden uitgeschakeld om schade aan het elektriciteitsnet te voorkomen. Red Eléctrica wijst nu op twee momenten van onderbreking: de eerste werd succesvol opgevangen, maar de tweede veroorzaakte een kettingreactie die het systeem volledig onderuit haalde.
Netwerk stortte binnen paar seconden in
Uit informatie van Red Eléctrica blijkt dat de storing zich binnen enkele seconden ontwikkelde tot een volledige black-out:
• 12:33 uur: De eerste verstoring in de stroomopwekking
• Het systeem herstelt zich direct.
• 1,5 seconden later: Een tweede onderbreking treedt op.
• 3,5 seconden later: De elektriciteitsverbinding met Frankrijk valt uit.
• Massaal verlies van hernieuwbare energie veroorzaakt kettingreactie, netwerk stort volledig in.
Audiencia Nacional onderzoekt sabotage
Ondanks de conclusies van Red Eléctrica wil de rechtbank Audiencia Nacional geen risico nemen. Rechter José Luis Calama heeft een officieel onderzoek geopend naar mogelijk cyberterrorisme. Binnen tien dagen moeten overheidsinstanties, waaronder het CCN en de Nationale Politie, hun bevindingen rapporteren.
Pedro Sánchez laat opties open
Premier Pedro Sánchez erkende dat Red Eléctrica geen cyberaanval heeft gedetecteerd binnen haar netwerk, maar waarschuwde dat particuliere exploitanten mogelijk toch geraakt konden zijn. Hierdoor blijft een deel van de onzekerheid bestaan en is verder onderzoek voor mogelijke oorzaken.
Europese Unie reageert op de crisis
Terwijl er nog volop wordt gespeculeerd, gaf Teresa Ribera van de Europese Unie aan dat er geen aanwijzingen zijn voor een bewuste sabotage. Ze benadrukte dat de oorzaak waarschijnlijk een technisch probleem was, maar erkende tegelijkertijd dat de kwetsbaarheid van het elektriciteitsnet een groeiende zorg is.
Lees ook: Zo was de historische stroomstoring in Spanje in de praktijk