Else Beekman
Terwijl het toeristische hoogseizoen nadert, kampen de Balearen, met name Ibiza en Formentera, met een groeiend tekort aan personeel. De oorzaak ligt voornamelijk bij de exorbitante huurprijzen en het gebrek aan betaalbare huisvesting voor seizoensarbeiders. Deze situatie dreigt de dienstverlening en het toerisme op de eilanden ernstig te verstoren.
De woningmarkt op Ibiza en Formentera is al geruime tijd oververhit. Eind februari bedroeg de huurstijging op de Balearen op jaarbasis 9,6% tot 18,1 euro per vierkante meter. Daarmee is de eilandengroep de derde autonome regio met de hoogste huurprijzen voor een huis. Huren is alleen duurder in Madrid (19,2 euro/m2) en Catalonië (18,4 euro/m2). Zodoende variëren huurprijzen voor kleine appartementen in de gewilde gebieden tussen de €1.000 en €1.400 per maand, met uitschieters naar boven. Deze kosten zijn onbetaalbaar voor veel seizoensarbeiders die in de horeca geen riante salarissen ontvangen. Daardoor mijden zij de eilanden of zijn genoopt zijn tot precaire woonomstandigheden, zoals slapen in auto’s of caravans op niet-toegestane locaties.
Reactie van werkgeversorganisaties
Werkgeversorganisaties op de Balearen, zoals CAEB, Pimem en Pimeef, uiten hun bezorgdheid over het tekort aan personeel. Carmen Planas, voorzitter van CAEB, zegt: “De mogelijke goedkeuring van de arbeidsduurverkorting is de grootste zorg van het bedrijfsleven in een jaar waarin het vinden van werknemers opnieuw een nachtmerrie zal worden.” Jordi Mora van Pimem benadrukt het belang van talentbehoud om personeelsbestanden stabiel te houden. Op Ibiza en Formentera benadrukt Alfonso Rojo van Pimeef de uitdaging om gekwalificeerd personeel te vinden en te behouden, wat ertoe leidt dat bedrijven hun openingstijden aanpassen bij gebrek aan voldoende personeel.
Initiatieven voor betaalbare huisvesting
Om de huisvestingscrisis aan te pakken, heeft de regionale overheid het “Alquiler Seguro” (Veilig Huren) programma gelanceerd. Dit initiatief biedt huurders woningen aan tegen maximaal €1.470 per maand op Ibiza en Formentera, met garanties voor verhuurders zoals tijdige huurbetalingen en belastingvoordelen. Echter, de effectiviteit van dit programma is beperkt; op Formentera zijn er nog geen woningen aangesloten bij dit initiatief. Lokale politici roepen op tot herziening van het programma om het beter aan te laten sluiten bij de specifieke behoeften van de eilanden.
Gevolgen voor het toerisme
Tijdens de zomer van 2024 werd het personeelstekort op de Balearen al pijnlijk zichtbaar. Ondanks een recordaantal toeristen hadden veel bedrijven moeite om hun diensten op peil te houden door een gebrek aan werknemers. Horecapersoneel en andere seizoensarbeiders bleven weg vanwege de hoge huren en het gebrek aan betaalbare huisvesting. Dit leidde tot zwaardere werklasten voor het bestaande personeel en langere wachttijden voor klanten. Vakbond CCOO waarschuwde dat de situatie de werkomstandigheden verslechterde. Ook verhoogde deze het risico op arbeidsongevallen en ziekteverzuim. Om toekomstige crises te voorkomen, pleiten ze steeds luider voor structurele maatregelen zoals meer sociale woningbouw en strenger toezicht op de toeristische verhuurmarkt.
Lees ook: Groot tekort aan arbeidskrachten in Spanje in distributie en detailhandel