Judith Goeree
Voor het eerst sinds het begin van de coronapandemie heeft een rechtbank in Madrid twee hoge ambtenaren aangeklaagd wegens het coronabeleid in verzorgingstehuizen. Zij zouden in 2020 hebben meegewerkt aan richtlijnen die ervoor zorgden dat veel ouderen in tehuizen geen toegang kregen tot ziekenhuiszorg.
Duizenden ouderen overleden zonder hulp
Tijdens de eerste coronagolf in maart 2020 stierven duizenden mensen in verzorgingstehuizen in Madrid. Velen van hen kregen geen ziekenhuiszorg, ook al hadden ze die wel nodig door een ernstige coronabesmetting. De regionale regering van Madrid, onder leiding van Isabel Díaz Ayuso, had toen regels opgesteld om te bepalen wie wel en wie niet naar het ziekenhuis mocht. Ouderen met bijvoorbeeld dementie of grote zorgafhankelijkheid werden vaak uitgesloten.
De aangeklaagden en hun rol
De rechtbank wil Carlos Mur en Francisco Javier Martínez Peromingo ondervragen. Carlos Mur was toen directeur-generaal voor de Coördinatie Medische en Sociale gezondheidszorg van de Madrileense Gezondheidsdienst (Sermas). Hij tekende de eerste versies van de zogenaamde triageprotocollen, de richtlijnen om in crisissituaties te bepalen wie er wel of niet medische zorg krijgt. Francisco Javier Martínez Peromingo volgde hem op en werkte mee aan de uitvoering ervan.
De rechter onderzoekt of de twee schuldig zijn aan discriminatie, omdat ouderen mogelijk medische zorg is geweigerd op basis van leeftijd of toestand. De zaak is onderdeel van een nieuwe klacht van 109 nabestaanden, die vorige maand vlak voor het verlopen van de verjaringstermijn van vijf jaar is ingediend. De families willen dat ook het misdrijf ‘weigering van een openbare dienst op discriminerende gronden’ wordt onderzocht. Eerdere klachten sinds 2020, zoals doodslag, nalaten van hulp en ambtsmisbruik, werden niet in behandeling genomen.
Controverse Spanje: “coronapandemie was niet zo ernstig”
Inhoud van het protocol
Tussen 18 en 25 maart 2020 verspreidde de regering van Madrid instructies naar verzorgingstehuizen. Daarin stond dat bewoners met ernstige lichamelijke of geestelijke beperkingen niet naar het ziekenhuis gebracht moesten worden. Deze richtlijnen gingen in tegen het nationale gezondheidsbeleid van Spanje. Lokale artsen en personeel in tehuizen in Madrid kwamen hierdoor vaak in een moeilijke positie terecht. Zij moesten kiezen tussen het volgen van de richtlijnen of het naleven van hun medische en morele verantwoordelijkheid.
Reactie van de nabestaanden
Verschillende organisaties van nabestaanden, zoals ‘Marea de Residencias’ en ‘7291: Verdad y Justicia’, vragen al jaren om gerechtigheid. Ramona, een vrouw die haar moeder verloor in een tehuis, zegt dat ze het nieuws “met voorzichtigheid” ontvangt. “We hopen dat dit het begin is van echte gerechtigheid. Onze dierbaren zijn in de steek gelaten.”
Op 1 juni organiseren beide organisaties een herdenking bij het monument voor de slachtoffers van corona in Madrid.
Reactie van regiopresident Isabel Díaz Ayuso?
De regionale president Ayuso reageerde slechts kort op het nieuws: “De zaak was drie jaar geleden gesloten. Nu is het opnieuw geopend omdat het Openbaar Ministerie van mening is veranderd. Dat is alles wat ik weet.” Ze gaf geen antwoord op vragen over haar eigen rol of die van andere leden van haar regering. Haar aanpak tijdens de pandemie, waaronder het beperken van ziekenhuisopnames voor ouderen en het betwisten van sterftecijfers, is reden tot aanzienlijke kritiek in Spanje.
Politieke reacties
Gaspar Llamazares, arts en politicus en invloedrijke figuur in de Spaanse linkse politiek, noemt het protocol “een ethische en juridische schande”. Hij vindt dat niet alleen ambtenaren, maar ook politieke leiders verantwoordelijk moeten worden gehouden.
Andere politici en gezondheidsdeskundigen roepen op tot meer onderzoek. Ze willen weten wie precies opdracht gaf voor het opstellen van de protocollen en waarom die in tehuizen zijn toegepast.
Bronnen: El País, La Vanguardia, La Sexta
Madrid test revolutionaire regensimulator tegen overstromingen