De strijd tegen de prijsstijgingen die huishoudens en bedrijven al bijna twee jaar verstikken, gaat langer duren dan verwacht. De forse stijging van de energieprijzen tijdens de zomer – vooral van olie, waarbij een vat ruwe Brent 28% duurder is dan voor de vakantie – heeft ertoe geleid dat de Spaanse Bank de inflatieprognoses voor 2023 en 2024 naar boven heeft bijgesteld.
Daarnaast waarschuwt de bankentoezichthouder dat de vertraging van de Europese economie, de hoge rentetarieven en de stijging van de energieprijzen de economische groei van Spanje volgend jaar zullen beïnvloeden.
Verwachte gemiddelde prijsstijging in 2023
De macro-economische voorspellingen die de bankentoezichthouder dinsdag publiceerde, geven aan dat 2023 zal worden afgesloten met een stijging van de consumentenprijzen van gemiddeld 3,6%. En dat is 0,4% hoger dan tot nu toe werd verwacht. Deze voorspelling speelt in op de stijging van de energieprijzen in de afgelopen maanden. Ook volgend jaar zullen de energieprijzen stijgen. De steunmaatregelen voor energie die de regering sinds 2021 heeft genomen, lopen naar verwachting af en de inflatieverwachting voor 2024 is bijgesteld naar 4,3%. Dat is 0,7% hoger dan in de vorige analyse.
Inflatie in 2025 onder doelstelling ECB
Het zal tot 2025 duren voordat de inflatie onder de doelstelling van 2% van de Europese Centrale Bank (ECB) komt. In dat jaar verwacht de Spaanse Bank een stijging van de consumentenprijzen van 1,7%.
De toezichthouder handhaaft de groei prognose voor het bbp van 2,3%, in lijn met de meerderheid van analisten en de huidige regering zelf. Maar in deze voorspelling heeft de Bank van Spanje de herziening van de bbp-gegevens voor 2021 en 2022 die het INE maandag heeft uitgevoerd niet opgenomen.
De prognoses voor 2024 zijn naar beneden bijgesteld. Dat komt door de tekenen van een vertraging die uit verschillende delen van de wereld komen en de opleving van de energieprijzen. De toezichthouder denkt dat het bbp volgend jaar met 1,8% zal groeien -vier tienden van een procentpunt minder dan voorspeld vóór de zomer.
Groeivertraging
De Spaanse Bank voorspelt dat de economie in de tweede helft van dit jaar zal vertragen. De toezichthouder verwacht dat in het derde kwartaal een groei van het bbp met 0,3%. Dat is minder dan in het eerste (0,5%) en tweede (0,4%) kwartaal. Voor het vierde kwartaal wordt een zwakke activiteit verwacht als gevolg van de daling van de export en het effect van de renteverhogingen, die hun tol zullen blijven eisen van huishoudens en bedrijven.
De economie zou al in het eerste kwartaal van 2024 weer aantrekken door herstel van de export en een daling van de inflatie. Hierdoor kunnen werknemers iets van hun verloren koopkracht terugwinnen. Ook de inzet van Europese herstelfondsen geeft steun.
Rentetarieven
De economie krijgt te maken met verschillende factoren die de groei verzwakken en waarover onzekerheid bestaat. Ten eerste zijn er de rentetarieven, die naar historische maatstaven ook in 2024 erg hoog zullen blijven. Daarnaast is er de intrekking van de steunmaatregelen voor energie, waardoor de energieprijzen zullen stijgen met alle gevolgen van dien voor huishoudens en bedrijven.
En dan is er nog het feit dat het toerisme, dat dit jaar een belangrijke motor van de groei was, zal vertragen nadat het zich dit jaar al volledig had hersteld .De Spaanse Bank erkent dat het moeilijk is om de impact van sterke renteverhogingen op de economie in te schatten.
Als de renteverhogingen sterker zijn dan verwacht, kan de economie zwakker worden en de inflatie sneller dalen. De Spaanse Bank geeft toe dat het in deze context ‘bijzonder moeilijk is om de juiste dosis monetaire verkrapping te bepalen’.