Rechter Eva María Bru Peral stemt ermee in om de overeenkomst op te schorten. Die overeenkomst gaf Nationaal Erfgoed een vergunning voor het herstel van de toegangen tot de crypten van de basiliek van Santa Cruz del Valle de los Caídos met als doel het opgraven van de gevallenen uit de burgeroorlog en de daaropvolgende dictatuur.
In april dit jaar heeft de regering via Nationaal Erfgoed bij de gemeente San Lorenzo de El Escorial de stedenbouwkundige vergunning aangevraagd om te kunnen beginnen met de opgravingswerkzaamheden en de identificatie van de slachtoffers die werden begraven in de crypten van de basiliek en die zijn opgeëist door hun familieleden.
De Vereniging voor Verzoening en Historische Waarheid verzocht daarop om opschorting, met als argument het “fundamentele recht op privacy van de overledenen en hun families en de noodzaak om de heilige eeuwige rust te respecteren die zou worden geschonden als ze ermee instemden de gevraagde duidelijk illegale werken uit te voeren”.
De vereniging voegde aan deze argumentatie toe dat wanneer het gaat om het uitvoeren van werken door een gemeente of een openbaar bestuur, die de sloop van gebouwen, huizen of iets dergelijks inhouden, de rechtbanken altijd instemmen met de opschorting ervan in afwachting van het eindoordeel. Mocht namelijk blijken dat dat gunstig uitvalt voor degene die tegen de werkzaamheden is, dan is er nog geen werk uitgevoerd waarvan de effecten mogelijk onomkeerbaar zijn.
De rechter concludeert in dit geval dat als de werkzaamheden aan de crypten zouden worden uitgevoerd “er wijzigingen worden aangebracht in een element dat is geïntegreerd in een geheel dat is beschermd. Om deze reden acht de rechter het “redelijk om acties te vermijden die onherstelbaar zijn voordat de gegrondheid van de in dit beroep aan de orde gestelde zaak is onderzocht”.
“Er wordt niet uitgegaan van mensenrechten”
Advocaat Eduardo Ranz, die de familie bijstaat van de gebroeders Lapeña – wiens opgraving in afwachting is van uitvoering – betreurt de uitspraak. “Het lijkt erop dat er een deel van de bevolking is dat de mensenrechten, de rechtsstaat of het rechtssysteem niet als uitgangspunt neemt. Het positieve is dat de rechten van de slachtoffers altijd prevaleren en de democratie altijd wint”.
“Eeuwige rust van overledenen moet worden gerespecteerd”
De secretaris van de vereniging voor Verzoening en Historische Waarhei, Guillermo Rocafort, wijst erop dat de regering, via Nationaal Erfgoed, laat zien dat zij “de wetgeving voor de bescherming van het erfgoed” niet kent en dat hetzelfde geldt voor de gecatalogiseerde erfgoederen. “Er werd gezocht naar een electoraal effect. Je kunt de oorlog niet naar de begraafplaatsen brengen omdat daar mensen rusten en de eeuwige rust van de overledene moet worden gerespecteerd”, vervolgde hij.