De huidige bescherming zou eindigen op 9 augustus en was geregeld in een sociaal beschermingsmechanisme dat aan het begin van de pandemie werd ingevoerd. Daarna werd deze uitzonderlijke maatregel herhaaldelijk verlengd, maar blijft nu dus voor onbepaalde tijd van kracht.
Het ministerie van Transport, Mobiliteit en Stedelijk Agenda wil overgaan tot een structurele maatregel om uithuiszetting te voorkomen zolang coalitiepartners PSOE en Unidas Podemos nog onderhandelen over de nieuwe woningwet. Beide partijen zijn het eens over wettelijke uithuiszettingsbescherming, maar kunnen niet tot een akkoord komen over de huurprijzenregulering.
Beslissing ligt bij de rechter
Volgens het huidige mechanisme kunnen huurders voor wie een uithuiszettingsprocedure is opgestart uitstel aanvragen bij de rechtbank. Dat geldt althans voor economisch kwetsbare gezinnen die geen perspectief hebben op alternatieve woonruimte. In alle gevallen ligt de beslissing voor het al dan voortzetten van de procedure bij de rechter. Ondanks het overheidsingrijpen vonden in het eerste kwartaal van 2021 toch nog bijna 11 duizend uithuiszettingen plaats. Dat is 13,4 procent meer dan in het eerste kwartaal van 2020.
Economisch kwetsbaar
Om als kwetsbaar gezin aangemerkt te worden moet er sprake zijn van een tijdelijke of definitieve beëindiging van het arbeidscontract of moet er tijdens de pandemie op andere wijze een aanzienlijk verlies van inkomsten zijn geleden. Het inkomen mag in ieder geval niet meer zijn dan drie keer de maandelijkse inkomensindex (IPREM), dat is maximaal 1.700 euro per maand. De vaste woonlasten moeten 35 procent of meer van het gezinsinkomen bedragen.
De bescherming geldt ook voor bewoners van kraakpanden als deze minderjarig zijn of slachtoffer zijn van huiselijk geweld, zolang zij geweldloos het onroerend zijn binnengekomen. Ook moet het onroerend goed eigendom zijn van een zogeheten grote eigenaar (van 10 of meer woningen of gebouwen) en mag het nooit om een eerste of tweede particuliere woning gaan.
Verlenging voorkomt 79 duizend uithuiszettingen
Volgens het Spaanse Platform voor Getroffenen door Hypotheek (PAH) zouden zonder verlenging van het beschermingsmechanisme van de overheid nog eens 79 duizend uithuiszettingen plaatsvinden. Tijdens de financiële crisis in 2012 waren dat er met 70 duizend nog minder. Volgens het PAH heeft de Spaanse overheid in de eerste drie maanden van dit jaar 11 duizend uithuiszettingen met de maatregel kunnen voorkomen.
In de ministerraad is nog geen besluit genomen over structurele bescherming van economisch kwetsbare gezinnen tegen afsluiting van water en elektriciteit.