Op 1 oktober krijgen de Catalanen de vraag voorgelegd: ‘wil je dat Catalonië een onafhankelijke staat wordt in de vorm van een republiek?’ Het aangekondigde referendum wordt door de regering in Madrid steeds afgedaan als ‘illegaal’ en dus in strijd met de Grondwet. Rajoy noemde het onafhankelijkheidsstreven van de Catalanen al een ‘waanidee’ en liet tijdens een ontmoeting op woensdag met zakenmensen weten dat ‘Spanjaarden en Catalanen er zeker van kunnen zijn dat de democratie zal zegevieren’.
Desondanks is de Spaanse overheid van plan om elke poging tot het werkelijk houden van het referendum te blokkeren. Tot nu toe lijkt Catalonië zich daarvan weinig aan te trekken. Om die grondwet te omzeilen is men al op zoek naar internationale waarnemers om toe te zien op een goed verloop van het referendum. Ook in internationale media lijkt er steeds meer symathie te zijn voor de Catalanen.
Mocht de meerderheid op 1 oktober ‘ja’ zeggen, dan roept de regering op 3 oktober de onafhankelijke staat Catalonië uit. De regering in Madrid zal geweld moeten gebruiken om dat te beletten. Bijvoorbeeld door het arresteren van ambtenaren en politici. Ook zal politie ingezet moeten worden om kiezers de toegang tot de stemlokalen te beletten.
De peilingen tot nu toe zijn vrij consistent in hun beeld: de 7,5 miljoen Catalanen lijken evenwichtig verdeeld over voor en tegen. Wel is een grote meerderheid vóór het houden van het referendum, zoals het Verenigd Koninkrijk Schotland ook toestond een referendum te houden.
Afgelopen woensdag liet het Constitutioneel hof nog weten dat de Catalaanse overheid geen geld uit de begroting voor 2017 kan gebruiken voor de financiering van het referendum. Maandag werd nog de Catalaanse minister Jordi Baiget ontslagen nadat hij had gesuggereerd dat de Spaanse staat zo sterk is dat ‘we welicht geen referendum kunnen houden’.
Catalonië blijft hopen dat het pragmatisme zal winnen, ook in het kader van of de Europese Unie de regio als onafhankelijke staat zal erkennen. De Catalaanse vice-premier zei dat de meeste Spaanse producten die EU via Catalonië bereiken en dat de EU Catalonië ook nodig heeft. De regio is goed voor een vijfde van het Spaanse bbp.
Vorige week bleek uit een peiling van de krant La Vanguardia dat 42,5% van de Catalanen voor onafhankelijkheid zou stemmen en 37,6% tegen. 54% zei te willen gaan stemmen. 62% vindt dat Spanje een referendum gewoon moet toestaan.
Bij de vorige stemming op 9 november 2015 vond 80% van de deelnemers dat Catalonië onafhankelijk moest worden. Wel kwamen er toen slechts 2,3 miljoen van de 5,4 miljoen stemgerechtigden opdagen.