De regering zal bovendien de leiding nemen in het opgraven van lichamen uit massagraven. Een van de hervormingen die de nieuwe Spaanse regering onder premier Pedro Sanchez wil invoeren, zal ingrijpende veranderingen hebben op de Spaanse Ley de Memoria Histórica. Deze wet werd in 2007 gecreëerd om de rechten te waarborgen van de personen die vervolgd zijn tijdens de Spaanse Burgeroorlog en het Franco-regime.
Deze hervorming brengt zeven belangrijke veranderingen met zich mee:
Dolores Delgado, De Spaanse minister van justitie, verklaarde in het parlement dat alle noodrechtbanken uit de Franco-periode (inclusief vonnissen) nietig zullen worden verklaard. Ook zal de regering het opgraven van massagraven uit die periode aanmoedigen.
Waarheidscommissie
Belangrijker nog is de oprichting van een waarheidscommissie die zal bestaan uit academici, geschiedkundigen en waarschijnlijk enkele juristen. Een van de belangrijkste doelstellingen van deze commissie zal volgens bronnen bestaan uit het ’toetsen van de geschiedenis’. De getuigenissen van de nog in leven zijnde slachtoffers van het Franco-regime zullen worden geverifieerd.
Door deze maatregelen zal getracht worden om het recht in ere te herstellen. Het lijden dat de slachtoffers uit die periode hebben ondergaan, zal erkend worden. Het is niet de bedoeling dat de geschiedenis ‘herschreven’ wordt, maar wel dat het lijden van de slachtoffers belangrijker wordt geacht dan het ‘officiële verhaal’ dat de voormalige regering aftekende.
Nooit vergeten
De situatie is te vergelijken met de situatie in Jeruzalem in het Holocaustmuseum. De mensen die de naziwreedheden ondergaan hebben en die nog in leven zijn, kunnen in dat museum het gebeurde vastleggen zodat het nooit vergeten wordt. De doelstelling in Israël en in Spanje is hetzelfde: ervoor zorgen dat nooit vergeten wordt wat er gebeurd is.
De op te richten waarheidscommissie zal geen rechtbank zijn. Het is niet de bedoeling dat vonnissen uit de Franco-periode door die commissie nietig verklaard zullen worden. Ook kunnen slachtoffers uit die periode geen vergoedingen eisen. Daarvoor bestaan er al andere organisaties.
Vallei der Gevallenen
Anderzijds zal met de hervorming van de Ley de Memoria Histórica ook een nieuwe bestemming gezocht worden voor de Vallei van de Gevallenen, een monument ter herdenking van de slachtoffers van de Spaanse Burgeroorlog. Alle symbolen die hier nu nog de Burgeroorlog en de dictatuur van Franco verheerlijken, zullen verwijderd worden. Bij niet-nakoming zal er een boete worden opgelegd. Toegang tot de archieven zal worden aangemoedigd. Minister Delgado wilde niet aangeven wanneer de lichamen van Francisco Franco en de fascistische politicus José Antonio Primo de Rivera die in de basiliek op dit terrein begraven liggen, worden opgegraven.
Steun voor slachtoffers Franco-regime
De regering is ook van plan om een speciaal overheidskantoor te openen om de slachtoffers van het Franco-regime te steunen. Bovendien wil het organisaties die het Franquisme verheerlijken verbieden.
Minister Delgado verklaarde dat de leiding van deze commissie een begin zal maken aan het zoeken naar de ‘verdwenen’ personen uit de Burgeroorlog en het Franco-regime. Experts op het gebied van Rechten, Archeologie, Forensische antropologie, vertegenwoordigers van herdenkingsverenigingen en familieleden van de slachtoffers zullen hierbij samenwerken.
De jaarlijkse gegevens over de opgravingen, het aantal teruggevonden personen, het aantal aanvragen en het aantal mislukte exploraties zullen bekendgemaakt worden in het Spaanse staatsblad of in het communiqué van de autonome regio waar de opgravingen zijn uitgevoerd. Ook zal het slachtoffers aantal van de Burgeroorlog en de dictatuur worden bijgehouden.
De regering zal de leiding nemen in het opgraven van lichamen uit massagraven.Minister Delgado vervolgt: “Wij hebben ons voorgenomen ervoor te zorgen dat de waarheid naar boven komt door gebruik te maken van doeltreffende procedures. Daardoor zullen de slachtoffers van het Franquisme recht hebben op eerherstel. Bovendien zal het een garantie zijn dat zoiets nooit meer gebeurt.
Morele verantwoordelijkheid
Delgado wijst naar de ‘herhaalde verzoeken’ van de VN aan de Spaanse regering om de leiding te nemen bij het opgraven en ook om actie te ondernemen tegen de verdraaide waarheid over de gebeurtenissen en vonnissen tijdens de Burgeroorlog en het Franco-regime. Zij voegt toe: ‘het is onze morele verantwoordelijkheid’. Zij gaf ook aan dat het niet hoort dat mensen die ouder dan 90 jaar zijn nog steeds op zoek zijn naar de resten van hun familieleden.