Else Beekman
Wegens gebrek aan steun heeft de socialistische regering onder leiding van Pedro Sánchez in Spanje op het allerlaatste moment de Wet op Ruimtelijke Ordening ingetrokken. De regering wilde een grote nederlaag in het Congres voorkomen vlak voor de start van de campagne voor de Europese verkiezingen die vanavond begint.
Deze ‘Ley del Suelo’ regelt de rechten en plichten die alle eigenaren hebben op elk type grond in Spanje dat zij bezitten. Het is de hoeksteen van de stadsplanning en ruimtelijke ordening, omdat het het recht om te bouwen en de metrologie voor het berekenen van de grondwaarde regelt.
Sumar, een coalitiepartner, kondigde aan de wet te laten vallen ondanks dat het een wetsvoorstel was dat door de Ministerraad was goedgekeurd. Sumar’s woordvoerder, Íñigo Errejón, sloot zich hiermee aan bij de partijen ERC, Junts en Podemos, die de wet beschouwen als een terugkeer naar de “cultuur van de vastgoedzeepbel”.
Politieke maneuvres
Met de intrekking van het wetsvoorstel heeft de PSOE een tweede nederlaag in het parlement binnen 48 uur vermeden. Eerder werd hun voorstel om de straffen voor pooierschap te verzwaren afgewezen. De socialisten wisten dat meerdere coalitiepartners, inclusief Sumar, tegen de tekst van de Wet op Ruimtelijke Ordening waren. Toch vertrouwden ze op de steun van de PP om de wet goed te keuren. De PP dreigde woensdag echter de wet niet te steunen om de “parlementaire zwakte” van president Pedro Sánchez aan te tonen.
Reacties vanuit het ministerie van Huisvesting
Het ministerie van Huisvesting rechtvaardigde de terugtrekking met de verklaring “om te garanderen dat deze wet niet wordt beïnvloed door de electorale situatie”. Isabel Rodríguez, de minister van Huisvesting, verklaarde dat de wet “ter beschikking van de parlementaire fracties” wordt gesteld. Ondanks de brede afwijzing van het wetsvoorstel, richtte Rodríguez haar kritiek voornamelijk op de PP, die volgens haar “het algemeen belang opzij zetten” om het de regering moeilijk te maken tijdens de “verkiezingskoorts”.
Kritiek
Sumar bekritiseerde de wet omdat deze de publieke interventie zou beperken en de vastgoedzeepbelcultuur zou bevorderen. Junts en ERC uitten hun bezwaren over de bevoegdheidskwesties. “Een wet die beperkingen opheft op de mogelijke milieueffecten en de publieke actie in stedenbouwkundige plannen bemoeilijkt, is een wet die de vastgoedzeepbel bevordert,” zei Errejón. Compromís benadrukte de noodzaak van onderhandelingen om het wetsvoorstel te verbeteren en wees erop dat het toevoegen van meer woningen aan de markt de prijzen niet noodzakelijk verlaagt.
PP’s verklaring en PSOE’s reactie
De PP benadrukte in een verklaring dat de terugtrekking van de wet de “onvoorstelbare eenzaamheid van de president” aantoont. Patxi López van de PSOE bekritiseerde de PP voor hun afwijzing van een “redelijke tekst die door de FEMP werd gevraagd.”
Het wetsvoorstel Wet op Ruimtelijke Ordening werd voor het eerst goedgekeurd door de regering in december 2022, maar werd later ingetrokken vanwege vervroegde verkiezingen. Het werd opnieuw ingediend in maart 2023 door het ministerie van Huisvesting om de effecten van klachten over kleine en herstelbare gebreken in stedenbouwkundige planning te beperken. Met de terugtrekking van de wet versterkt de PP haar standpunt dat de regering niet voldoende steun heeft om de wetgeving door te voeren. Ondertussen houdt de PSOE hoop op toekomstige steun na de verkiezingen.
Welke hervormingen gaan nu niet door?
De Wet op Ruimtelijke Ordening die de regering heeft ingetrokken, bevatte een aantal belangrijke hervormingen die nu niet in werking zullen treden. De nieuwe wet streefde ernaar dat, als er een formeel gebrek is in een stedenbouwkundig plan, niet het hele plan zou worden geannuleerd – zoals de huidige wet voorschrijft – maar dat er een mogelijkheid zou zijn om dit aspect te corrigeren of alleen dat specifieke deel te annuleren. Dit zou voorkomen dat plannen, die jaren van voorbereiding en consultaties vergen, volledig teniet worden gedaan door een klein formeel gebrek.
Nuliteit in cascade
Een ander doel van de hervorming was om de “cascade nuliteit” te vermijden, waarbij alle handelingen die na een plan werden uitgevoerd ongeldig worden verklaard als dat plan zelf wordt geannuleerd. De hervorming zou alleen de onderdelen die direct met de fout te maken hebben ongeldig verklaren.
Transitieregels
Voor de nieuwe wet op ruimtelijke ordening was een overgangsregeling voorzien, zodat gevallen die al voor de rechter waren gebracht en waarover na de inwerkingtreding van de wet uitspraak werd gedaan, door de nieuwe wet zouden worden gedekt. De termijn voor correcties zou een jaar bedragen, met een mogelijke verlenging van zes maanden. Met deze hervormingen hoopte de regering juridische zekerheid te bieden en “praktijken van bedreiging” door advocatenkantoren, die gemeenten onder druk zetten om plannen te wijzigen, te voorkomen.
Lees ook: Catalonië bevriest tienduizenden bouwprojecten direct aan de kust