Else Beekman
In Spaanse huishoudens, restaurants en supermarkten verdwijnen jaarlijks miljoenen kilo’s voedsel in de afvalbak. Alleen al in 2024 ging het om 7,7 miljoen ton aan voedselverspilling. Het grootste deel daarvan (42%) komt uit onze eigen keukens. En hoewel de verspilling iets daalt, blijft de impact enorm: op het milieu, onze portemonnee en het wereldwijde voedselsysteem.
Vandaag, op 29 september, staan we stil bij de Internationale Dag tegen Voedselverspilling. Een dag waarop wereldwijd aandacht wordt gevraagd voor een probleem dat ons allemaal raakt. In Spanje wordt 42% van al dat verspilde voedsel thuis weggegooid. De rest gebeurt tijdens productie (39%), in de horeca (14%) en tijdens distributie (5%).
Start up in Barcelona bindt strijd aan tegen voedselverspilling
Toch zijn er lichtpuntjes. In 2024 werd 4,4% minder voedsel verspild in Spanje dan het jaar ervoor, goed voor ruim 1,1 miljard kilo minder afval. Sinds 2020 is de daling bijna 20%. Volgens het ministerie van Landbouw komt dat onder meer door betere bewustwording bij consumenten, nauwkeurigere consumptieplanning en de komst van een nieuwe wet die voedselverspilling aanpakt.
Wat doet de wet?
De Wet Preventie van Verlies en Verspilling van Voedsel, die in 2025 is ingevoerd, moet bedrijven en burgers helpen om verspilling terug te dringen. Supermarkten mogen eetbaar voedsel niet zomaar weggooien en moeten wat ze niet kunnen verkopen, schenken aan voedselbanken of soortgelijke initiatieven. Restaurants worden aangemoedigd om porties beter af te stemmen en klanten de mogelijkheid te geven restjes mee naar huis te nemen. Ook huishoudens worden aangespoord tot actie: beter plannen, correct bewaren en producten op tijd gebruiken.
Nieuwe wet tegen voedselverspilling goedgekeurd in Spanje
De schade van voedselverspilling is groter dan gedacht
Volgens officiële cijfers komt 97,5% van de verspilling bij eindgebruikers vandaan, dus vooral bij mensen thuis. Fruit en groente staan bovenaan het lijstje van wat we het meest weggooien. Ongebruikte producten maken het grootste deel uit, zo’n 77,6%. De rest zijn restjes van bereide maaltijden, zoals salades, linzengerechten of stoofpotjes.
Naast de financiële gevolgen, gemiddeld zo’n 250 euro per persoon per jaar, zijn de milieueffecten enorm. Greenpeace Spanje waarschuwt dat voedselverspilling verantwoordelijk is voor zo’n 20% van de broeikasgasuitstoot die te maken heeft met consumptie. Daarbij gaan ook waardevolle hulpbronnen verloren, zoals water en energie.
Tips voor minder verspilling
Je hoeft je leven gelukkig niet drastisch om te gooien om verschil te maken. Kleine aanpassingen in je dagelijkse routine helpen al enorm. Denk bijvoorbeeld aan:
1. Plan vooruit. Maak een weekmenu en stem je boodschappen af op wat je écht nodig hebt.
2. Check je voorraad. Kijk eerst in je koelkast en voorraadkast voordat je naar de supermarkt gaat.
3. Kies wat het seizoen biedt. Seizoensproducten zijn vaak verser en blijven langer goed.
4. Bewaar slim. Restjes in afgesloten bakjes blijven langer houdbaar. Ook het juist instellen van je koelkast helpt.
5. Houd de houdbaarheidsdatum in de gaten. Zet producten die het eerst op moeten vooraan.
6. Kook op maat. Maak porties die passen bij je gezin of eetlust. Liever een beetje tekort dan te veel.
7. Geef restjes een tweede leven. Een overschot aan gekookte rijst? Maak er de volgende dag gebakken rijst van.
8. Gebruik je vriezer. Zie je dat je iets niet op tijd op krijgt? Invriezen is vaak een goede optie.
9. Buiten de deur? Denk vooruit. Vraag om een doggybag of kies een kleinere portie als je weinig trek hebt.
Wat levert het op?
Een koelkast die overzichtelijk blijft. Minder afval. En aan het eind van het jaar misschien wel 250 euro extra in je spaarpot. Maar bovenal: een kleine bijdrage aan een eerlijker en duurzamer voedselsysteem. Want verspilling kun je bij elke maaltijd opnieuw voorkomen, gewoon bij je thuis.
Valenciaanse chefs koken ‘lelijke groenten’ tegen voedselverspilling