Ceuta, gelegen aan de Noord-Afrikaanse zijde van de Straat van Gibraltar in Marokko, is een autonoom stadsgewest van Spanje. Al jarenlang proberen Afrikaanse migranten de 6 meter hoge grensversperringen te trotseren om in de Europese Unie te komen.
Niet alleen Ceuta is het mikpunt van migranten die de EU willen bereiken, ook via Melilla komen vele migranten Europa binnen. Tot dusver wisten in 2018 ongeveer 3.800 migranten in de enclaves door te dringen. Volgens cijfers van de VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR kwam bijna 15 procent van het totaal aantal van 27.600 asielzoekers via deze weg de Europese Unie binnen.
Aanval
Op 22 augustus bestormden bijna 300 Afrikanen de grensovergang en drongen met geweld Ceuta binnen. Meer dan 100 migranten slaagden erin om over de zes meter hoge hekken te klimmen. Omdat in Marokko het offerfeest werd gevierd en 22 augustus in Ceuta een vakantiedag is, waren er minder grenswachters en agenten aanwezig dan gebruikelijk. De migranten gooiden met een soort molotovcocktails, ongebluste kalk, zuur en uitwerpselen naar de politie. Bij de bestorming raakten 7 agenten en 11 vluchtelingen gewond.
Hardere maatregelen
Direct nadat de laatste migrant over het hek was gesprongen, stonden de telefoons van het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken roodgloeiend. Hooggeplaatste leden van de Guardia Civil verzochten om een onderhoud met de minister van Binnenlandse Zaken, Fernando Grande-Marlaska. De Guardia Civil wil dat er in de toekomst hardere maatregelen genomen worden en dat er krachtiger opgetreden zal worden.
Grande-Marlaska en het hoofd van de nationale politie in Ceuta, Alfonso Sánchez, waren het over één ding al gelijk eens: de Afrikanen moesten zo snel mogelijk naar Marokko worden teruggestuurd. Nog voordat advocaten de juridische uitzettingsprocedures hadden afgerond, waren de ruim 100 Afrikanen al de grens over gezet. Door deze actie wordt Grande-Marlaska vergeleken met zijn Italiaanse collega Salvini, die weigerde om illegale bootvluchtelingen Italië binnen te laten. Om een conflict met de staatsveiligheidstroepen te voorkomen, had Grande-Marlaska volgens leden van het Spaanse ministerie geen andere keus dan zo te handelen.
Akkoord
De migranten zijn uitgezet op basis van een akkoord tussen Spanje en Marokko. In dit akkoord uit 1992 is – haaks op het Europese recht – vastgelegd dat Spanje illegalen kan terugsturen zonder dat daar speciale procedures voor worden gevolgd. Wie op illegale wijze Spanje binnenkomt, wordt zonder veel problemen door Marokko teruggenomen. Ook als het gaat om mensen uit andere Afrikaanse landen dan Marokko. Spanje wil de bestormingen namelijk niet langer als vluchtpoging behandelen, maar als verstoring van de openbare orde. De huidige regering denkt met de bilaterale overeenkomst uit 1992 voldoende wettelijke basis te hebben om mensen die illegaal binnenkomen terug te zenden.
Eerdere aanvallen
De Guardia Civil eist meer dan alleen de uitzetting van de Afrikanen. Zij wil dat er ook acties worden ondernomen tegen de ruim 600 Afrikanen die op 26 juli jongstleden de grens bestormden met ongebluste kalk, uitwerpselen, accuzuur en zelfgemaakte vlammenwerpers. 22 agenten raakten bij deze aanval gewond. De agenten protesteren dat ze hun levens wagen en over weinig verdedigingsmiddelen beschikken. Ze zijn bang dat een volgende keer de gevolgen nog erger zullen zijn.
De bewakers en de gerechtelijke politie hebben de aanval van vorige maand onderzocht en achterhaald wie de leiders van de aanval waren. Afgelopen dinsdag zijn 10 van de 602 migranten die in juli erin geslaagd waren om over de hekken te klimmen gearresteerd. Zij zaten in een tijdelijk asielzoekerscentrum. Het ging om zeven inwoners van Guinea, twee uit Kameroen en een inwoner uit Togo. De laatste is een ex-militair en wordt beschouwd als de werkelijke leider van de groep. De arrestaties werden mogelijk gemaakt na raadpleging van grenscamera’s en verhoren van verschillende Afrikanen. De gedetineerden worden beschuldigd van het aanvallen van wetshandhavers en het deel uitmaken van een criminele organisatie. “Wie gewelddadig ons land binnenkomt, kan een koekje van eigen deeg verwachten”, aldus Salvadora Mateos, regeringsafgevaardigde in Ceuta.
Maffiabendes
Opsporingsambtenaren van de Guardia Civil zijn ervan overtuigd dat maffiabendes, in ruil voor geld, proberen mensen de grenzen van zowel Ceuta als Melilla over te laten steken. De bendes verstoppen de migranten in de omringende bossen. Voor 275 dirham (25 euro) brengen ze ze van de Algerijnse grens of van de Sahara naar de omgeving van de steden Nador of Castillejos. Als de Afrikanen eenmaal in deze omgeving zijn aangekomen, worden ze vaak door de bendeleden aan hun lot overgelaten. De maffiabendes zijn niet geïnteresseerd in het verdere verloop van de migranten die via de enclaves Europa binnen willen komen. Vooralsnog verdienen ze meer aan de slecht georganiseerde bootovertochten.