Een 66-jarige gepensioneerde fysicus wil dat de Spaanse wet wordt nageleefd, die gratis bezoeken aan monumenten die zijn aangemerkt als Cultureel Erfgoed (BIC) mogelijk maakt.
Dit doel heeft hij tot zijn persoonlijke missie gemaakt: “Het is een recht, en in dit geval doet de centrale overheid niets om dit recht te handhaven,” benadrukt Fernando Jabonero. De wet in kwestie stelt dat eigenaren van BIC’s verplicht zijn “hun bezoek publiek en gratis mogelijk te maken. Dat moet minstens vier dagen per maand gebeuren, op vooraf aangegeven dagen en uren”.
Jabonero’s strijd begon toen hij in december 2017 de Basiliek van San Francisco el Grande in Madrid bezocht. Dat is sinds 1980 een nationaal monument en sindsdien aangemerkt als BIC. Tot zijn verbazing ontdekte hij dat gratis bezoeken niet werden aangeboden.
Overwinning bij het ministerie van Buitenlandse Zaken
Na contact met het ministerie van Buitenlandse Zaken, kreeg Jabonero gelijk. Vanaf april 2018 zou de basiliek elke zaterdag van de maand gratis te bezoeken zijn. “Hiermee bewees ik dat de Spaanse regering sinds 1985 tot 2018 een nationale wet overtrad, wat neerkomt op een schending van een recht,” stelt Jabonero.
Meer dan 17.000 erfgoedmonumenten in Spanje
Volgens recente gegevens van het ministerie van Cultuur waren er in 2022 17.819 onroerende goederen geregistreerd als BIC. Het doel van de wet van 1985 is “het verlenen van toegang tot goederen die deel uitmaken van ons historisch erfgoed”. Deze wet stelt vier dagen van gratis toegang vast per maand.
Kathedraal van Toledo
De volgende strijd van Jabonero betrof de kathedraal van Toledo. Toen hem verteld werd dat er geen gratis toegangsdagen waren, sprak hij de bisschop van Toledo hierover aan. Sindsdien is de kathedraal, met beperkte openingstijden, gratis toegankelijk van maandag tot vrijdag. De wet stelt geen tijdslimieten voor gratis toegang tot een BIC.
Een oproep aan het ministerie van Cultuur
Jabonero heeft brieven gestuurd naar de laatste drie ministers van Cultuur. Daarin kaart hij de chronische en opzettelijke schending van artikel 13.2 van de ‘Wet 16/1985’ aan. Hij vraagt zich af wat de Algemene Directie van Schone Kunsten van het ministerie van Cultuur heeft gedaan om ervoor te zorgen dat deze regelgeving wordt nageleefd.
Het Grondwettelijk Hof grijpt in
In 2014 verklaarde het Grondwettelijk Hof enkele artikelen van de Wet op het Historisch Erfgoed van de Gemeenschap van Madrid ongrondwettelijk. De autoriteiten wilden met deze wet het aantal gratis toegangsdagen tot BIC’s verminderen van vier naar één. Dat was in strijd met de Spaanse Grondwet.
Fernando Jabonero blijft vechten voor het recht op gratis toegang tot Spaans cultureel erfgoed. We wensen hem succes. Het zou immers het toerisme in Spanje ten goede komen wanneer mensen niet hoeven te betalen om de prachtige monumenten te kunnen bewonderen.
Lees ook: Gratis naar de mooiste historische locaties in de Spaanse werelderfgoedsteden