In Catalonië overwegen milieugroepen al jaren de sloop van de Sant Maurici-stuwdam, gelegen in het nationaal park Aigüestortes en Estany de Sant Maurici. Volgens organisaties zoals IPCENA en Depana, die deel uitmaken van het bestuur van het park, had de dam al jaren geleden moeten worden verwijderd.
“Het is een schande dat deze dammen er nog steeds staan,” aldus Joan Vázquez, woordvoerder van IPCENA. Nu de concessie voor het gebruik van de hydro-elektrische voorzieningen is verlopen, is er geen financiële compensatie meer nodig voor de elektriciteitsbedrijven. Dat zou de weg voor de sloop vrijmaken.
Juridisch geen alternatief
Milieuactivisten benadrukken dat het verwijderen van de dam noodzakelijk is, vooral omdat het zich binnen de grenzen van een nationaal park bevindt. “Binnen een nationaal park is er geen andere juridische mogelijkheid,” zegt Lluís Toldrà van Depana. Het park, dat tijdens de Franco-dictatuur werd opgericht, had volgens critici onder democratische voorwaarden anders kunnen worden vormgegeven.
Minicentrales onder de loep
De mogelijke sloop van de Sant Maurici-dam brengt ook de noodzaak met zich mee om de bijbehorende elektriciteitsinfrastructuur te verwijderen. Milieugroepen pleiten ervoor dat alle elektrische lijnen binnen het beschermde gebied worden afgebroken. Voor de kleinere dammen buiten het nationaal park ligt het echter ingewikkelder, omdat ze nog steeds een belangrijke rol spelen in de energieproductie. Dante Maschio van de platform Aigua és Vida benadrukt dat verlopen concessies terug moeten naar de publieke sector. Hij stelt voor om elke installatie afzonderlijk te evalueren. Bovendien zijn veel kleine hydro-elektrische installaties economisch gezien niet meer rendabel, vooral in tijden van lage waterstanden in rivieren zoals de Ter.
Waarom moet de stuwdam weg?
De stuwdam moet weg ten eerste omdat deze een negatieve impact heeft op het milieu en de aquatische fauna. De dam vormt een kunstmatige barrière die de vrije stroming van water belemmert en de biodiversiteit aantast. Daarnaast is de dam verouderd en functioneert deze niet meer efficiënt voor energieopwekking. Het verwijderen van de dam zou het natuurlijke ecosysteem in het gebied herstellen en de omgeving terugbrengen naar zijn oorspronkelijke staat. Met de veranderende wetgeving en toegenomen ecologische bewustwording heeft de dam geen plaats meer in dit beschermde natuurgebied. De Agència Catalana de l’Aigua (ACA) onderzoekt de situatie en experts zijn het erover eens dat sloop de enige haalbare oplossing is om het park te behouden.
Lees ook: Waarom het verwijderen van dammen in Spanje niet tot meer droogte of overstromingen leidt