Het herbevolken van het lege Spaanse binnenland met duizenden vluchtelingengezinnen en buitenlandse migranten lijkt zo een reële politieke optie te worden. In het onderzoek wordt gekeken naar de impact die duizenden vluchtelingen zouden kunnen hebben op het Spaanse plattelandsleven en de agrarische sector. Ook in Salamanca is de wil uitgesproken om hier de komende maanden onderzoek naar te doen.
Spanje moet van de Europese Unie voor eind september dit jaar in totaal 8.230 vluchtelingen opnemen. Tot nu toe heeft het land slechts aan 12 procent van zijn verplichting in dit verband jegens de EU voldaan.
Lees ook: Een nieuw leven in een spookdorp
Onderzoeksleider Martín Rodríguez en professor aan de Universiteit van Valladolid zegt: ‘We hebben werkgroepen in de dorpen georganiseerd om de bevolking te vertellen wat een vluchteling is en begrip onder hen te kweken over wat de vluchtelingen doormaken. Daarbij hebben we uitgebreid onderzoek gedaan naar de houdingen die er bestaan in de rurale wereld ten opzichte van de opvang van buitenlanders. Of ze die accepteren of niet, of ze die leuk vinden, wat voor nationaliteiten beter worden verwelkomd en welke nationaliteiten men liever niet heeft. Tot slot hebben we per zone bekeken of er voldoende middelen zijn, zoals woningen en scholen om mogelijk vluchtelingen te kunnen opvangen en te huisvesten of dat er investeringen gedaan moeten worden om dit te kunnen doen.’
Een van de conclusies is dat de bevolking open lijkt te staan voor het accepteren van vluchtelingen, ballingen en migranten. ‘Met name vanwege de noodzaak tot oplossingen voor hun eigen problemen. Veel dorpen zijn al langgeleden hun school kwijtgeraakt of de inwoners zijn allemaal gepensioneerd. De voornaamste zorg van de mensen is te weten wat te doen met de nieuwe inwoners op het gebied van werk’, aldus Rodríguez. Het onderzoek wordt gefinancierd door de Europese Unie onder de paraplu van de Rurale Agenda DEAR. Opties in 200 dorpen in Valladolid zijn geanalyseerd. Deze werden onderverdeeld in vijf zones.
Werkgelegenheid scheppen
Volgens Francisco Burillo, expert in Spanje op het gebied van ontvolking, is het herbevolken van ruraal Spanje met vluchtelingen ‘geen oplossing’ wanneer dit niet gecombineerd met ‘een uitgebreid en ambitieus plan tot economische ontwikkeling van de gebieden waar het om gaat’. Er kan enkel herbevolkt worden in combinatie met werkgelegenheid. Is er geen werk, dan ontstaat het risico dat de dorpen veranderen in vluchtelingenkampen, in plaats van in functionerende gemeenschappen. Ook wil niemand dat de dorpen veranderen in ghetto’s waar mensen geen werk hebben en niet eens de taal spreken. ‘Voorzichtigheid op dit vlak is geboden’, aldus Burillo.
Kinderen
Rodríguez is het hier wel mee eens, maar benadrukt dat het beter is om de verplicht op te nemen vluchtelingen op te vangen in het lege binnenland dan in grote steden zoals Madrid of Barcelona. ‘In een dorp voorkomen vier kinderen al dat een school moet sluiten of zorgen ervoor dat er een school geopend moet worden. De komst van kinderen brengt automatisch leven in dit soort plaatsen. Om te beginnen geeft het werk aan een Spaanse onderwijzer. Later kan er misschien een winkel geopend worden. ‘Wat we wel weten is dat de Spaanse jongeren niet van het platteland en het type werk dat daarbij hoort houden’, aldus Rodríguez.
Alarmerende cijfers
In Valladolid zijn er 120 dorpen waar geen kinderen meer wonen. In 1996 waren er slechts 5 dorpen in deze situatie, maar tegenwoordig loopt 80 procent van de dorpen in deze provincie het risico om binnen enkele jaren geen minderjarige inwoners meer te hebben. In de provincie Soria is dat 94 procent, in Burgos 92,7 procent en in Zamora en Ávila is dat 92,3 procent. Dat zijn alarmerende cijfers. Burillo voegt toe dat de situatie in Spanje ernstiger is dan men denkt. ‘In 48 procent van de gemeenten woont 3 procent van de totale bevolking.’
Verlaten dorpen in Spanje
Spanje telt 2.700 verlaten en 1.000 bijna verlaten dorpen en gehuchten. Met name de deelstaten Aragón en Navarra, de gebieden bij de Pyreneëen en provincies Soria en Burgos in Castilla y León en Guadalajara in Castilla-La Mancha hebben het zwaar. In sommige gebieden leven gemiddeld maar 8,8 inwoners per vierkante kilometer. Een getal dat overeenkomt met gebieden boven de poolcirkel in Scandinavië. Soria verloor in een halve eeuw 42 procent van haar bevolking. Huesca en Soria zijn de provincies met de meeste verlaten dorpen.
Verschil tussen immigranten
Uit het onderzoek blijkt dat de inwoners van de dorpen in Valladolid positief denken over de economische effecten en de effecten op de werkgelegenheid van de komst van immigranten. Maar niet elke migrant wordt hetzelfde bekeken. Als ‘zeer positief’ wordt de komst van migranten uit Latijns-Amerika gezien door 65 procent van de ondervraagden. Daarna volgen Chinezen. Afrikanen krijgen een ‘gemiddelde acceptatie’ van 71,4 procent van de ondervraagden. De slechtst gewaardeerde immigranten komen uit Oost-Europa, volgens het onderzoek.
Wereldwijd zijn er naar schatting 65 miljoen mensen die niet meer leven op de plek waar ze geboren werden. Hieronder zijn 20 miljoen vluchtelingen. 86 procent van deze vluchtelingen leeft in slechte omstandigheden in landen zoals Turkije, Libanon en Jordanië.